In mijn studententijd kom ik er dagelijks langs: dit prachtige gebouw op de Herengracht in Amsterdam. Ik woon in de Jordaan en werk in de avonduren op de Raadhuisstraat bij de ABN. Het pand trekt telkens de aandacht vanwege de knikken in het gebouw die prachtig meelopen met de bocht van de gracht. Ook de rode en witte kleuren van de gevel zijn afwijkend van de andere zo statige maar vaak sobere grachtenpanden. Het is haast on-Nederlands, zo’n frivool gebouw met zijn talloze versieringen.
En dan de naam: Huis Bartolotti, een naam om bij weg te dromen.Vaak heb ik me afgevraagd hoe het er van binnen uit zou zien, maar de deur is altijd dicht. Eénmaal heb ik het geprobeerd op Open Monumentendag, maar de rij wachtenden overtreft de rij die gewoonlijk voor het Anna Frank Huis staat.
En vandaag is het eindelijk zover. Ons lid Ankie van de Stadt, vrijwilligster bij de Vereniging Hendrick de Keyser, neemt ons mee naar een tweetal panden in Amsterdam. Eerst Huis Bartolotti en in de tweede helft van de middag Huis Van Brienen.
Huis Bartolloti is waarschijnlijk ontworpen door de beroemde Amsterdamse architect Hendrick de Keyser (het hoofdkantoor van de gelijknamige Vereniging heeft er nu zijn onderkomen) in opdracht van de steenrijke bankier-koopman Van de Heuvel. Om een erfenis veilig te stellen, moet hij de naam van zijn zwager aannemen: Bartolotti. Rond 1620 start de bouw van dit rijk gedecoreerde huis.
Later in de 17e eeuw is het huis gesplitst in twee woonhuizen. In het rechtergedeelte zijn grote delen van het 18e eeuwse interieur bewaard gebleven en dat is de laatste jaren grondig gerestaureerd. Met verve verhaalt Ankie over het leven in de achttiende eeuw en het toen aangebrachte schilder- en stukwerk, het prachtige houtsnijwerk, de damasten wandbekleding enz. Met name de grote achterkamer maakt indruk. Deze kamer kan zeker wedijveren met de beroemde “Beuningkamer”die in het Rijksmuseum is herbouwd.
Daarna wandelen we op de eerste lentedag van het jaar –de terrassen onderweg zitten mutjevol- naar een ander pand, een paar honderd meter verderop op de Herengracht: Huis van Brienen.
Je ziet het: een statig, maar sober gebouw. Maar wat het interieur voor ons in petto heeft, is ongelooflijk. Het is een waar stadspaleis en de kenners rangschikken het in de top 100 van de belangrijkste interieurs van Nederland. De grond voor het huis is gekocht door de 
hofjuwelier van Prins Maurits, genaamd Hans van Wely. Voor de bouw kan beginnen, wordt de man vermoord. Zijn weduwe heeft toen –als geldbelegging- op deze grond twee identieke woonhuizen laten bouwen, die ze verhuurt. Het linkerpand wordt in 1728 van een eenvoudig woonhuis met trapgevel omgebouwd tot een patriciërswoning met een zandstenen voorgevel . Grote delen van het huis en het interieur stammen uit die tijd. In 1781 wordt het huis gekocht door de puisant rijke bankier-koopman Arnoldus van Brienen (mijn zoon zegt dan: als je zijn geld nu aansteekt, brandt het volgende week nog). Men vermoedt dat hij zo rijk is geworden, omdat veel van zijn beleggers omgekomen zijn bij de enorme aardbeving in Lissabon. Hij koopt het huis als huwelijkscadeautje voor zijn 22 jarige zoon. Deze zoon zal later als burgemeester van Amsterdam de stadssleutel nog aanbieden aan Napoleon.
Niet alleen de pronkkamers zijn nog intact; ook de keuken, gangen,trappenhuis en bediendenkamer ( mij trof die kamer in het souterain waar de huisknecht kan zien wie er aanbelt; voor leveranciers kan hij de souteraindeur openen, maar voor belangrijke bezoekers snelt hij naar boven door de marmeren gang –met als prachtig detail:schijndeuren om het huis groter te laten lijken- naar de voordeur om het bezoek binnen te laten. Dit huis noemt Ankie terecht het verborgen juweel van Amsterdam. Kijk eens naar het als decorstuk in een theater opgebouwde tuinhuis, dat ook stamt uit 1728.
We hebben een unieke kans gekregen om twee prachtige panden uit de 17e eeuw in Amsterdam te bekijken. Ankie van der Stadt is erin geslaagd door haar enthousiaste
verhalen deze panden van “inhoud” te voorzien. Zij schetst een luisterrijk beeld van de bewoners in hun tijdsgewricht. Bovendien kan zij ons aan de hand van de interieurs iets meegeven van de heersende mode en trends. Een belevenis!!
En voor de leden die deze dag gemist hebben. Ankie is van plan in het najaar de bezoeken aan de huizen in Haarlem (Hodshon Huis en Huis Barnaart) en Amsterdam (huis Bartolotti en Huis Van Brienen) te herhalen. Ik zou zeggen: grijp die kans!
Verening Hendrick de Keyserzet zich in voor het behoud van architectonisch of historisch waardevolle gebouwenin Nederland. De Vereniging doet dit door panden te verwerven en ze vervolgens te restaureren en te verhuren.
Huub Oostendorp