Novavita

Bezoek Oranjehotel

29 augustus 2019

Op 29 augustus werden de Nova Vita leden in het Nationaal Monument “ het Oranjehotel”  in Scheveningen ontvangen door een enthousiaste Henk van der Meulen.

Onmiddellijk was ik onder de indruk van het gebouw. In mijn jeugd reed ik vaak langs de buitenkant van het gebouw met de grote muur en het kleine deurtje…. wat zou daar achter zitten? Ik heb deze mooie gelegenheid onmiddellijk gebruikt om aan de andere kant van deze muur te kijken.

Henk nam ons mee naar een instructiezaaltje dat ontstaan was uit 4 cellen. Hij vertelde uitgebreid over de ontstaansgeschiedenis van het monument en we hebben een uur ademloos zitten luisteren, waarbij Henk veel beeldmateriaal liet zien en bekende namen van gevangenen noemde . Ook kwamen op beeld mensen aan het woord die vroeger gevangen hebben gezeten in Scheveningen.  Henk heeft in de loop van de jaren veel kennis verzameld over de Tweede Wereldoorlog en draagt dat nu uit omdat de kennis over deze cruciale periode in de wereldgeschiedenis niet verloren mag gaan.

Vervolgens bezochten we het museum en door de kennis die we net hadden opgedaan kregen we een indrukwekkend beeld van wat er zich allemaal had afgespeeld in dit gevangeniscomplex; “het moet een hel zijn geweest voor de mensen, die hier gezeten hebben”.   Indrukwekkend waren  de drie kruisen die vroeger op de Waalsdorpervlakte hadden gestaan. In cel 601 van  “ het Oranjehotel” was   sinds 1945 niets veranderd.  Cel 601 is een van de cellen in de vleugel waar ter dood veroordeelden zaten opgesloten; “schokkend was het om deze cel te zien”.

Hoe was het om aan deze excursie mee te doen? Ik was erg onder de indruk.  Wat me raakte was dat de mensen alleen maar moesten wachten terwijl hun dood naderde en toch bleven ze “positief” door hoopvolle teksten op de muur van hun dodencel te schrijven.

Henk heeft ons meegenomen terug in de geschiedenis . Het Oranjehotel is een belangrijk herinneringscentrum, ter nagedachtenis aan 25.000 verzetsmensen die hier opgesloten zaten. Het centrum wil laten zien hoe kwetsbaar vrijheid is en hoe willekeurig het lot kan zijn op het moment dat er geen onafhankelijke rechtspraak meer is. Bedankt Henk voor alle kennis die je aan ons hebt overgedragen.

Barbara Martens

Maak Kennis met Utrecht

18 juni 2019

Novavita heeft een lid dat gedurende ruim 50 jaar met lijf en verstand in Heemskerk heeft gewoond, maar waar het hart al die tijd is achtergebleven in de stad waar zij geboren is: Utrecht. Trees de Rooij is haar naam en Trees heeft haar jeugd doorgebracht in het hart van de stad, want haar ouderlijk huis  staat aan de mooiste gracht van Utrecht, de Oude Gracht. Geen wonder dat Trees eens een uitstapje van Novavita naar haar stad wil maken en vandaag is het eindelijk zover.

Ik zeg wel eens gekscherend, als je eens iets wil plannen waar je mooi weer bij nodig hebt, doe dat dan gelijk met een uitstapje van Novavita: een betere garantie op goed weer heb je niet. Ook dit keer is het een prachtige zomerdag.

Om 10.30 uur verzamelen we in restaurant Oudaen. In dit voormalige stadskasteel is momenteel een grand café/restaurant en in de kelders een bierbrouwerij gevestigd. In de statige “ridderzaal”drinken we een kopje koffie vooraleer we op pad gaan. We bevinden ons direct op het voormalige speelterritorium van de jeugdige Trees. Er is veel te zien op zo’n 100 m2. Natuurlijk haar geboortehuis; schuin er tegenover de beroemde Winkel van Sinkel. In haar jeugd een statig bankgebouw en tegenwoordig, zoals zo veel  in de historische binnensteden een horecagelegenheid. We wandelen het voormalige V&D pand (nu bibliotheek) binnen; prachtige glas en lood ramen en op de bovenste verdieping een schitterend uitzicht op de binnenstad. We wandelen langs haar voormalige lagere meisjesschool, waar de reguliere straat ook het schoolplein was. We krijgen wel een idee hoe het moet zijn geweest, want de Utrechtse binnenstad is gelukkig autovrij. Helaas is het gebouw, waar Trees ter kerke ging, gesloten. Dat is jammer,  want de St Willibrordkerk is zeer bijzonder; het is een enorm rijk gedecoreerd gebouw, waar de katholieken  in 1875 alles uit de kast haalden, nu ze weer “bovengrondse” kerken konden bouwen. De kerk wordt momenteel gebruikt door een orthodoxe katholieke stroming, die o.a. de Latijnse eredienst aanhangt. Maar gelukkig is het gebouw in zijn oorspronkelijke staat bewaard gebleven. Om de wandeling toch een religieus randje te geven, wandelen we vervolgens door de kloostertuin van de Dombasiliek: een prachtige stille oase in de drukke stad.

We krijgen een uurtje verlof om te gaan lunchen. Ik wandel naar de Mariaplaats en strijk neer op een terrasje. Behalve van mijn lunch heb ik ook genoten van allen die langs paraderen. De kantoormensen, die een ommetje maken, de studenten, die het te mooi weer voor de collegebanken  vinden en liever de terrassen opzoeken, de leerlingen van de Utrechts Conservatorium die zich met hun instrumenten op hun rug naar het gebouw tegenover spoeden: een heerlijke bedrijvigheid. En…. om met Martin Bril te spreken: het is een prachtige rokjesdag.

Om 13. 00 uur staat onze gids, Iris Dijkstra,  klaar om ons mee te nemen voor een rondwandeling . Wederom door de binnenstad maar nu het oog gericht op panden die gebouwd zijn tussen 1890 en 1920; de tijd van art nouveau en art deco.  Het is opvallend hoe weinig je in drukke winkelstraten naar de gevels boven de etalages kijkt, terwijl er toch zoveel moois te zien is. Na de gedegen uitleg aan de hand van verschillende gevels herken ik nu de art-nouvau panden aan zijn a-symmetrische gevelopbouw; de voorliefde voor gebogen lijnen (hoefijzervorm), de geglazuurde bakstenen; inpandige balkons en gestileerde bloemmotieven. Gegarandeerd dat ik nu in andere steden panden uit deze periode zal herkennen. Een leerzame en leuke rondleiding.

Om 14.15 uur zet de gids ons af bij het museum De Speeldoos. Dit museum herbergt een grote verzameling van zelf spelende muziekinstrumenten. Na een plasje en een drankje (of andersom) krijgen we wederom een rondleiding. De rondleider laat ons aan de hand van instrumenten de ontwikkeling van deze mechanische muziekvormen zien. Van de cilinderrol tot de boeken met gaatjes die in de draaimolens gebruikt worden. . En hij laat ons veel verschillende instrumenten horen . We starten met zeer oude huiskamerklokken die niet alleen de tijd aangeven, maar ook middels een rol met pinnetjes de  klokken of orgelpijpen een melodie lieten spelen. Zo’n cilinderrol kon natuurlijk ook ingebouwd worden in allerlei fantasiestukken: een vogel in een kooitje, een konijn dat uit de hoed komt, een mannetje dat een trap beklimt en dat alles met een bijpassend melodietje. Vervolgens zien we de orgels van de buikorgels tot de grote straatorgels. Nu zorgt de cilinder niet voor de melodie , maar stroken papier en karton met gaatjes. Uiteindelijk belanden we in een grote zaal waar de enorme dansorgels staan opgesteld. Deze orgels waren demontabel en de uitbaters ervan trokken van stad naar stad om op kermissen en feesten in spiegeltenten de dansmuziek te verzorgen.

Hierna scheiden onze wegen. Sommigen blijven nog in het museum om de rest van de collectie te zien; anderen gaan de stad in om een hapje te eten en de overigen keren huiswaarts. Moe, maar tevreden en voldaan.

Bedankt Trees,je hebt voor een mooie (letterlijk en figuurlijk) gezorgd. En eerlijk is eerlijk: Utrecht is de moeite waard!

Huub Oostendorp

Cursus A.E.D.

6 juni 2019

Inmiddels zie je ze overal, die kastjes met een A.E.D., het apparaat waarmee je door een stroomstootje het hart weer op gang kan brengen na een hartaanval. Ook in alle gebouwen van het Nova hangt een A.E.D.
Het bedienen ervan is helemaal niet zo moeilijk en al aan te leren in 2 tot 3 uur tijd inclusief oefenen. Mijn man en ik hebben allebei twee jaar geleden zo’n cursus gevolgd en we waren erg enthousiast. Eerst wat theorie en daarna oefen je met een dummy apparaat op een pop. Daarbij hoort ook hartmassage en mond-op-mond beademing. Na afloop van de cursus krijg je een certificaat.
Als je wilt kan je je daarna aanmelden bij je eigen gemeente om opgeroepen te worden wanneer ergens hulp nodig is. Maar dat hoeft niet. Het cursusgeld kan je achteraf bij de meeste ziektekostenverzekeringen vergoed krijgen.

Het is ons Novavitalid Henriëtte Snijders die ons op het idee brengt  om een cursus A.E.D. te organiseren en met bovenstaande wervende tekst heeft ze uiteindelijk onze leden benaderd. In eerste instantie zijn we wat sceptisch:  zijn er leden die dit willen? Maar waarom niet, dachten we, laten we eens proberen het van de grond te krijgen.  Eerst hebben we ons gericht op de mogelijkheden die de grote organisaties, zoals het Rode Kruis en Hartstichting, ons bieden. Maar direct is duidelijk: die zijn veel te duur. Voor een cursus van  55 Euro of meer lopen onze leden niet warm.

De volgende stap is logisch: we hebben de kennis bij het Nova College in huis. Vandaar dat we ons wenden tot Harrie Bemelmans, directeur van het domein Zorg en Welzijn. Hij verwijst ons door naar de opleidingsmanager, Bas van Riessen, op de Zijlweg.  Henriëtte en ik hebben een gesprek met hem gehad en hij reageert direct enthousiast. Alles lijkt in kannen en kruiken: het lokaal en de benodigde uitrusting is aanwezig, alleen moet er nog een docent bereid gevonden worden om de cursus te verzorgen. En hier gaat het mis: de docenten hebben het zo druk dat ze geen extra belasting aan kunnen. Teleurstellend ……. (en hier denk ik heel veel, maar dat houd ik voor me).

Wat nu? De oplossing ligt in dit geval dicht bij huis. Mijn schoondochter werkt bij een firma die cursussen voor het bedrijfsleven en overheidsinstellingen verzorgt. Dat zijn cursussen op het gebied van veiligheid en gezondheid. En ja hoor, voor de absolute bodemprijs van € 15,00 per persoon wil de firma Soliede wel een cursus voor verzorgen.

Henriëtte heeft gelijk: er blijkt wel degelijk belangstelling te zijn voor deze cursus. Binnen een mum van tijd is de curus dan ook volgetekend .  Er is zelfs zoveel animo dat we nog een 2^e cursus kunnen vullen die in september gegeven gaat worden.

En zo krijgen de eerste 15 Novavita’ers vandaag instructie over levensreddende handelingen en het gebruik van een A.E.D.-apparaat. Ik ben zelf niet bij de cursus aanwezig geweest (alleen even een fotootje gemaakt bij de aanvang), maar ik ga ervan uit dat de inhoud bij zo’n professionele organisatie als Soliede prima in orde is.

Huub Oostendorp

Bezoek ss Rotterdam

16 mei 2019

Dit is de eerste excursie van Novavita waar ikzelf wat minder tevreden over ben. Niet over de ss Rotterdam, want dat is een machtig en interessant schip, dat een bezoek meer dan waard is. Maar de manier waarop ons bezoek verlopen is, daar baal ik van. Dat begint al dat ik hartstikke te laat arriveer. De intentie is goed; ik heb zelfs de hoge snelheidslijn vanuit Amsterdam genomen, want ik wil voor de andere deelnemers bij het schip zijn. En wat wordt het dan ….. ik ben veruit de laatste. Zo laat dat de rondleidingen al begonnen zijn; de ene helft de machinekamers in en de andere helft de accommodaties bovendeks. De groep moest gesplitst worden omdat we met meer dan 20 personen zijn en uit veiligheidsoverwegingen mogen  we maar met 20 mensen tegelijk de machinekamers in. Gelukkig heeft Jan Nicolai op me gewacht en met behulp van een audiofoon zijn we toen zelf op pad gegaan. Nu heb ik het geluk dat Jan het schip kent als zijn broekzak, want hij heeft een aantal jaren op dit schip gevaren. Hij was er werkzaam als elektricien en heeft vooral de tijd meegemaakt dat het schip dienst deed als cruiseschip. Dat is niet altijd zo geweest, want het schip is in 1959 gebouwd om een transatlantische lijndienst tussen Rotterdam en New York te onderhouden.

Onderweg komen we gelukkig nog een paar Novavita’ers tegen. Het wordt een leuke tour, want onderweg ontmoeten we verschillende vrijwilligers  die graag wat over het schip en het leven aan boord willen vertellen. Dan tovert Jan zijn monsterboekje en wat foto’s te voorschijn en het ophalen van oude herinneringen kan beginnen. Geweldige verhalen komen voorbij, zoals die ene vaart waarbij de passagiers voor 80% uit vrouwen bestaat. De bemanningsleden watertanden bij voorbaat. Het wordt wel een teleurstelling als blijkt dat een nonnenklooster verhuist van Nederland naar Amerika. We zien het beroemde trappenhuis, zodanig geconstrueerd dat de passagiers van de 1^e en 2^e klasse elkaar niet kunnen zien. We komen op de promenadedekken, de plecht, de stuurhut, de bioscoop en een enkele rijk gedecoreerde zaal. We mogen niet overal naar binnen want er zijn enkele congressen gaande en uiteraard mogen we die niet storen. De rondleiding loopt wat tijd betreft erg uit en we hebben nog niet alles gezien. We hebben zelfs geen tijd om te lunchen, want om 13.00 uur begint de rondleiding door de machinekamers.

Dan maar alleen wat drinken en komt het eten later wel. Zij die zich wel aan een lunch zetten, missen de tour door de machinekamers. Ik heb het idee dat de groep nu volkomen versplinterd is en dat is jammer. Overal op dit imposante schip zwerven plukjes van onze groep (29 personen groot) en de meesten heb ik ook niet meer teruggezien. Ik heb wel deelgenomen aan de rondleiding door de machinekamers. Imposant die enorme machinerieën die water, stroom en voortstuwing leveren. Het schip beschikt ook over twee vinnen, die men bij slecht weer naar buiten kan schuiven, zodat het schip stabieler komt te liggen. Het moet gescheeld hebben: veel minder passagiers hebben dan last van zeeziekte.

Vervolgens hebben we nog een hapje gegeten. We zitten heerlijk in het zonnetje en uit de wind op het enorme achterdek van het schip uitkijkend op de skyline van Rotterdam. Het is beslist een aanrader om als je eens in Rotterdam bent op het schip wat te gebruiken. Het restaurant is voor iedereen toegankelijk. Voor de rest is het schip -na een langdurige en zeer kostbare restauratie- nu een hotel en conferentiecentrum. Nu het schip niet meer vaart, loopt het als een trein als ik de drukte aan boord bekijk.

Huub Oostendorp

Excursie Huis van Hilde

17 april 2019

Het eerste uitstapje van het jaar 2019 voert ons naar het Huis van Hilde in Castricum. Het Huis van Hilde is het archeologisch depot van de Provincie Noord Holland. Naast de bewaarfunctie van het depot is er in het Huis ook een permanente tentoonstelling over bodemvondsten vanaf de tijd van de Neanderthalers. De naam Hilde is ontleend aan een pop die gemaakt is van een gezichtsreconstructie van een skelet dat bij Castricum gevonden is.

De organisator, Ron Sluijs, heeft de deelnemers (er hebben zich maar liefst 29 personen opgegeven) laten verzamelen bij restaurant Johanneshof aan de Zeeweg in Castricum. Vandaar loopt de groep zo’n 5 kilometer door de duinen naar het Huis van Hilde. Ikzelf heb beloofd de bezoekers, die wat slechter ter been zijn, op te vangen bij het depot. Wederom hebben we een prima dag gehad. Het duingebied is in deze tijd fantastisch met al zijn verschillende schakeringen groen bij het uitkomen van de bladeren van struiken en bomen.

Van verre hoor ik de groep al aankomen:

De paden op, de lanen in, vooruit met flinke pas
Met stralend oog en blijde zin …….

Vanuit het duin nadert de groep met ferme pas.

In het Huis van Hilde krijgen we eerst een uitleg over de wordingsgeschiedenis van de streek en de bewoning ervan. Vervolgens gaan we in twee groepen, elk onder begeleiding van een gids de tentoonstellingsruimte in. In een grote cirkelvormige zaal lopen we linksom een pad waar chronologisch de archeologische vondsten zijn uitgestald: van de prehistorie tot de 19^e eeuw.

Van gevonden skeletten uit de verschillende perioden zijn met de meest moderne d.n.a.-technieken figuren gemaakt, die kleren, sieraden en attributen dragen uit de betreffende periode. Daar rond omheen vind je voorwerpen uit dezelfde periode die men in Noord-Holland gevonden heeft. Het geeft de tentoonstelling een menselijk gezicht. Voeg daarbij de deskundige uitleg en het commentaar van de rondleiders en je hebt gegarandeerd een leuke en leerzame middag.

Naast de tentoonstelling is er natuurlijk het depot, dat niet toegankelijk is. Hier bewaart men alle vondsten in 12.000 dozen. Er zijn hier onder de grond vele klimatologisch gecontroleerde opslagruimten. Ook alle aantekeningen van de opgravingen vinden hier een plekje.

De rondleiding eindigt in een kamertje met beelden van twee jongetjes van rond de 10 jaar. Eén uit de prehistorie en één uit deze tijd. Behalve in kleding verschillen de jongetjes nauwelijks van elkaar of het moet zijn dat de ene een herderstok en de ander een skatebord in de hand heeft. Om een uur of vier nemen we afscheid van onze gidsen.

En dan begint voor het grootste gedeelte van de groep de wandeling terug. Want de auto staat nog bij de Johanneshof. En zo hoor ik het langzaam wegsterven:

Marcheren is gezond voor ‘t bloed
Verruimd wordt d’enge borst
‘t Versterkt de spier van been en voet
‘t Wekt eetlust op en dorst

Lezing Levenstestament

6 december 2018

De laatste activiteit van Novavita blijkt een daverend succes te zijn. Bijna 100 personen hebben de lezing bezocht; de collegezaal van de vestiging aan de Zijlweg is nagenoeg volledig bezet.

Het is Klaas Deuten die ons eerder dit jaar op het spoor van dit onderwerp heeft gezet. Nu we allemaal de leeftijd hebben gekregen om na te denken over allerlei zaken rond testament, wilsbeschikking en erfrecht, is het prima om ons eens goed te laten informeren. Klaas kent het notariaat Beumer uit Velserbroek en heeft daar gevraagd of men geïnteresseerd zou zijn om een lezing over dit onderwerp voor ons te verzorgen. Na een voorbereidend gesprek zeggen de dames Beumer en Kwantes, beiden notaris enthousiast hun medewerking toe.

Vervolgens lijkt het Klaas een leuk idee om voorafgaand aan de lezing gezamenlijk te lunchen in het Nova Restaurant. Ook dat blijkt snel geregeld en zo schuiven ’s middags rond 12.00 uur bijna 60 leden aan voor een heerlijke lunch.

Alle zaken geregeld en Dirk Ranzijn kan de uitnodigingen versturen en de registratie van alle deelnemers -met en zonder lunch- ter hand nemen. Vanuit het verre zuiden van Frankrijk blijkt alles weer tot in de puntjes geregeld.

En zo komen wij, als oud medewerkers van het Nova College, eigenlijk in de omgekeerde wereld terecht: in het verleden verzorgen wij het wel en wee van onze studenten; ditmaal zijn zij het, die ons in de watten leggen en het ons zo goed mogelijk naar de zin te maken. De studenten presenteren een kopje bloemkoolsoep, daarna drie soorten sandwiches vergezeld van een drankje natuurlijk. We zitten met 8 tot 10 personen aan tafels en het wordt zo gezellig dat we op moeten schieten om nog op tijd voor de lezing te zijn.

En dan in de collegezaal; ditmaal niet voor de klas, maar in de klas. Nu eens niet degene die de lesstof doceert, maar een leerling die wat opsteekt van wat de docent vertelt. En ze hebben wat te vertellen hoor, die twee notarissen.

Je hoort tegenwoordig veel geklaag over de groepsgrootte van de klassen. Nou deze klas van bijna 100 personen mag er zijn. Toch is voor hen het managen van deze groep geen probleem. Nu gebiedt de eerlijkheid wel te vertellen dat ik nog nooit zo´n voorbeeldige klas heb meegemaakt. Niemand heeft tijdens de les zijn jas aangehouden; ik zie nergens petjes in de zaal; niemand zit met zijn telefoon zijn social media bij te houden of stiekem op zijn laptop een spelletje te spelen; opvallend is ook dat (op een enkel gehoorapparaat na) niemand oortjes in heeft. Kortom wij zijn een stel voorbeeldige leerlingen.

In bijna twee uur tijd nemen de notarissen ons – via een power point presentatie- mee in de wereld van de testamenten, het schenken en erven en de wilsbeschikking. Geen monologen, maar ze proberen ons op een interactieve manier erbij te betrekken. Bij de start van ieder deelonderwerp van hun lezing poneren de dames één of twee stellingen, waarbij wij met het opsteken van een rood of groen papiertje aangeven of de stelling onjuist of juist is. Op deze manier breken ze de spanningsboog, want met zo veel informatie houd je er anders geen twee uur de aandacht bij. Voeg daarbij dat zij ons ruim de gelegenheid geven om vragen te stellen en de tijd vliegt voorbij.

Na ruim twee uur, maar nog niet aan het eind van hun verhaal besluiten de dames dat het genoeg is voor vandaag. Ze begrijpen dat voor velen van ons de stof nog moet bezinken en dat ook niet alle specifieke zaken aan de orde zijn geweest. Maar zij bieden aan dat zij telefonisch bereikbaar zijn voor het beantwoorden van individuele vragen. Er is nog ruimte voor één vraag en die oer-Nederlandse vraag wordt natuurlijk gesteld: wat kost het opmaken van een modern testament en een levenstestament. Het antwoord luidt: voor twee testamenten en twee levenstestamenten zijn de partners gezamenlijk € 1300,00 all in kwijt.

Tenslotte bieden zij de leden van Novavita nog de power point sheets aan, die jullie hierbij vinden.

De laatste bijeenkomst van 2018 is achter de rug. Novavita gaat in winterslaap. Komende voorjaarsvakantie organiseer ik weer een bijeenkomst om de activiteiten voor 2019 vast te stellen. Ik nodig jullie hierbij uit om ideeën aan te dragen. Je kunt ze bij mij of bij Dirk Ranzijn kwijt. Nog mooier zou zijn als je komend voorjaar bij de bijeenkomst aanwezig bent. Want Novavita is immers een club van en voor de leden.

Namens het bestuur wens ik jullie hele mooie feestdagen toe!

Excursie Architectuur van Cuypers

Centraal Station en Rijksmuseum

13 november 2018

Heb je wel eens een stortdouche gehad? Dan weet je hoe je daar onderuit komt. Aan de ene kant een beetje gedeukt door de krachtige waterstralen en aan de andere kant een heerlijk gevoel van opgefrist te zijn. Hetzelfde gevoel had ik gisterenmiddag na de excursie over de architectuur van Cuypers. Aan de ene kant een beetje murw gebeukt door de enorme hoeveelheid informatie die ik te verwerken heb gehad, maar aan de andere kant opgetogen dat ik zo veel nieuwe zaken heb gehoord en gezien. En dat over twee iconische gebouwen in Amsterdam, waarvan ik dacht dat ik ze wel kende. Tientallen malen ben ik er in de loop van mijn leven immers geweest. Maar dat de gebouwen nog zo veel moois zouden prijsgeven….

Verantwoordelijk voor mijn “stortdouche” van vandaag is onze gids: Suzanne Roelofs, afgestudeerd in de architectuurgeschiedenis. Het is werkelijk ongehoord over hoeveel kennis zij over dit onderwerp beschikt. Ons bestuurslid Ron Sluijs, die haar kwaliteiten al langer kent, heeft haar gecharterd om deze excursie voor de leden van Novavita te begeleiden.

Om 10.00 uur verzamelen we ons in de 1^e klas wachtkamer (nu een restaurant) op het CS in Amsterdam. Onze gids heeft de koffie voor een twintigtal leden al geregeld. De ruimte is volledig gerestaureerd naar de situatie van de jaren tachtig uit de 19^e eeuw. Het stationsgebouw, met zijn monumentale 300 meter brede voorgevel, is door Cuypers ontworpen in neo-gotische stijl en rijkelijk gedecoreerd  met schilderingen, beeldhouwwerken, ornamenten, versieringen e.d. Ook zijn de gedichten, vaak met een moralistische inslag, geschreven door de katholieke dichter Alberdink Thijm erg opvallend. We stoten daarmee direct op een dispuut: er was in de bouwtijd veel kritiek van de socialisten, maar ook van de protestanten op de ontwerpen van de ook katholieke Cuypers. Het verwijt was dat de gebouwen teveel lijken op kerken. De toenmalige koning, Willem III, weigerde zelfs de opening van het Rijkmuseum bij te wonen en zijn woorden zijn legendarisch geworden: “Ik zet geen voet in dit klooster”.

Onze gids start met de rondleiding als de laatste deelnemer, Jan Reijerkerk, is gearriveerd. Ze wijst op de vele details (kijk maar eens bij de foto’s , waar ik een paar voorbeelden laat zien). Ze gaat in op de geschiedenis over de keuze van de plaats van het CS. en hoe Amsterdam door de uiteindelijke keuze afgesloten wordt van het IJ. Ze verhaalt van het heden: hoe sinds de jaren negentig van de vorige eeuw de stad weer zoekt naar aansluiting met het IJ. Ze vertelt over de toekomstplannen: het haven front voor het C.S. moet worden uitgebreid (met onder het water een enorme fietsenkelder) en achter het station moet aan de IJ-oever nog een boulevard komen. We wandelen via de centrale hal naar de voorzijde van het gebouw met zijn rijk versierde gevel. Uiteraard is hier in beeldhouwwerken de maagd Amsterdam afgebeeld samen met haar handelsconnencties die de stad haar welvaart brachten en brengen. Via de nieuw aangelegde IJ-passage onder het station lopen we naar de achterzijde van het gebouw met het schitterende panorama over het IJ. Ook in deze nieuwbouw is er veel aandacht besteed aan de details. Wist je trouwens dat de enorme overkappingen van de sporen niet door Cuypers zijn ontworpen, maar door een ingenieur van de spoorwegen, de heer Eijmer. Cuypers is wel verantwoordelijk voor de decoraties op de spanten en de kopgevels.

Diep onder het station loopt nu de Noord-Zuidlijn van de metro. De gids vindt het een goed idee om deze nieuwe lijn te gebruiken om naar het Rijksmuseum te gaan. Op een persoon na, want Jan Reijerkerk is met de fiets, nemen we de metro. Een paar minuten later, twee stations verder, staan we ( na een enorm lange roltrap-reis) op de Vijzelstraat en zowaar Jan Reijerkerk komt op hetzelfde moment aanfietsen. Na een korte wandeling staan we voor het Rijksmuseum. De overeenkomsten met het CS zijn overduidelijk, maar nu geen doorgang in het gebouw naar de perrons, maar een fietstunnel, die de toegangspoort van de nieuwe wijken naar de stad vormt (en andersom natuurlijk). We wandelen rond het gebouw en betreden de tuin. Suzanne staat uitgebreid stil bij de geschiedenis en de noodzaak tot restauratie. Ook wijst zij op gevels, op hekken, zelfs op afvoerpijpen de decoraties aan. Zij laat zien wat er in de loop van tijd bij het museum is bijgebouwd. Ook de uitbouw van het museum, waar een tijd lang de Nachtwacht heeft gehangen, is bij velen van ons onbekend. De oorspronkelijke plek in de eregalerij was door het gebrek aan daglicht te donker. Vandaar de uitbouw met voldoende daglicht. Pas met de komst van het kunstlicht kon de Nachtwacht terug naar zijn oorspronkelijke plek. En daar hangt hij nu nog.

Na de lunch treffen we elkaar in het nieuwe atrium van het museum. Tijdens de restauratie hebben de architecten Cruz en Ortiz de beide binnenhoven van het gebouw opengebroken en met elkaar verbonden door een onderdoorgang, zodat een geweldig atrium is ontstaan. Het was ook de manier om de fietstunnel dwars door het gebouw te kunnen handhaven. De indeling die Cuypers het gebouw heeft gegeven, is teruggebracht en een deel van het gebouw is in oude luister hersteld ( de trappenhuizen, de voorhal, de eregalerij en de Nachtwachtzaal); de oorspronkelijke prachtige decoraties zijn weer te zien .  Door de gewelfde plafonds, het gebruik van gebrandschilderde ramen en afbeeldingen van heiligen (Cuypers verdedigde zich door te stellen dat de oorsprong van de kunst bij de kerken en kloosters ligt) lijkt het inderdaad of je in een kerk bent. Ook de manier waarop je naar het licht geleid wordt (naar het altaar) door de eregalerij naar de Nachtwacht is hetzelfde als je in een katholieke kerk ervaart. Het is en meer dan boeiende ervaring.

Tenslotte neemt Suzanne ons mee naar de eregalerij en dan laat ze even de architectuur los om ons op een staaltje onvervalste kunstgeschiedenis te trakteren: een aantal schilderijen van Willem Claesz. Heda, Johannes Vermeer, Frans Hals en Jan Steen licht ze toe. Tenslotte staan we voor de Nachtwacht. En hier gebeurt iets wondelijks: Suzanne vertelt ons niet het algemeen bekende verhaal over dit schilderij, maar geheel indachtig de tijdgeest: een geweldig stuk fake-nieuws. Het schilderij zou één grote aanklacht van Rembrandt zijn tegen de kloveniersschutters die op het doek staan afgebeeld. Volgens de cineast Peter Greenaway, die de documentaire J’accuse gemaakt heeft, moet je de beeldtaal van dit schilderij begrijpen. Kort voor Rembrandt dit schilderij gemaakt heeft, is er iemand van de schutterij vermoord en Rembrandt geeft de schutterij in deze afbeelding de schuld. Het voert te ver om op de details in te gaan, maar het is een leuk verhaal. Als je wat meer hierover wilt weten, open dan maar deze link: https://www.trouw.nl/cultuur/-de-nachtwacht-als-gezellig-groepsportret-filmer-peter-greenaway-weet-het-zeker-en-beter-rembrandts-schuttersstuk-is-een-reusachtig-complot-~a4b0f110/

De tijd vliegt voorbij en voor je er erg in hebt, is het half vier: einde excursie.  Op de jaarlijkse bijeenkomst in oktober hoorde ik van enkele leden dat het een dure excursie was. Dat is zeker waar, maar we kunnen niet ontkennen dat we waar voor ons geld hebben gekregen. Ron Sluijs bedankt voor de organisatie van dit uitje.

Snel heb ik me met de tram teruggespoed naar het Centraal Station. Gelukkig stond mijn trein er al en kon ik snel instappen en een zitplaats bemachtigen. Want na mij stroomde de trein vol. Dicht opeengepakt moesten de mensen (zeker na station Sloterdijk) staan (en er ook nog het volle pond voor betalen). Een steek van jaloezie joeg door mijn lichaam: Jan Reijerkerk zat nu al heerlijk in zijn luie stoel met een glaasje wijn in zijn hand deze indrukwekkende dag te overdenken………….

Huub Oostendorp

                                            Jaarvergadering 2018                                             

18 oktober 2018

De jaarvergadering is weer achter de rug. Hoewel ik belanghebbende ben, durf ik toch te stellen dat het een succesvolle bijeenkomst is geweest. Een kleine 60 leden van Novavita hebben elkaar ontmoet en als ik de stemming goed heb aangevoeld, heeft iedereen er in opperbest humeur van genoten.

De ontvangst is in de collegezaal van de vestiging aan de Zijlweg. Hier vindt het formele gedeelte van de bijeenkomst plaats. Allereerst is er een welkomstwoord van mevrouw Annemieke van Ede, de kersverse vestigingsdirecteur van de Zijlweg.  Na een korte schets van haar arbeidsverleden ruimt ze tijd in voor het stellen van vragen. Natuurlijk wordt er gevraagd  naar de wrijving van een matrix-organisatie waar binnen het Nova College voor gekozen is. Immers ze is als vestigingsdirecteur verantwoordelijk voor alles op de locatie, maar ze is als domeindirecteur ook

eerstverantwoordelijke voor het domein  Economie. Het wellicht belangrijkste gebouw voor het het domein Zorg en Welzijn komt op haar terrein, maar Harrie Bemelmans is er als domeindirecteur verantwoordelijk voor. “Bijt” dat elkaar niet, is de vraag, Het antwoord laat zich raden: alles komt aan op samenwerking!

Vervolgens komt onze secretaris, Dirk Ranzijn, aan het woord. Dirk laat het jaar verslag, dat je elders op deze website terug kunt vinden (Bestuur, subcategorie Bestuursstukken), de revue passeren. De vereniging groeit gestaag en we gaan de grens van 200 leden binnenkort passeren. Bij gebrek aan tegenkandidaten worden Huub Oostendorp en Barbara Martens opnieuw als bestuursleden herkozen, resp. als voorzitter en als lid. 

De derde spreker is Hans Snijders en hij slaat eens een andere weg in. Normaal kregen we altijd een speech in de trant van de Staat van het College, maar ditmaal geeft hij ons van af aan de gelegenheid tot het stellen van vragen. Zo passeert menig onderwerp de revue: oudere werknemers, visie op het onderwijs van de toekomst , de huisvestingsituatie die daar mee samenhangt (de gebouwen bouwen we los van elkaar , zodat ze -als ze als ze niet meer voor het onderwijs nodig zijn, we ze separaat aan derden kunnen verhuren), de matrix-organisatie, het laatste inspectierapport etc. En dan gebeurt het!!!!!!! Terwijl Hans aan het praten is, klinkt buiten ineens veel lawaai. Een graafmachine en enkele zware vrachtwagens komen het terrein oprijden  en zo zijn we onverwacht  getuigen van de eerste schep voor de nieuwbouw; een historisch moment.

Deze nieuwbouw staat centraal  bij de volgende spreker: Ruben van Droffelaar, die als extern deskundige betrokken is bij de nieuwbouwplannen.  Verrassend  is de keuze van het onderwerp van zijn uiteenzetting. Je verwacht dat hij de nieuwe gebouwen gaat laten zien en bespreken, maar niets daarvan, hij heeft het  over de aankleding van het terrein: de toekomstige campus aan de Zijlweg. Zo komt er een veelheid aan onderwerpen aan bod: het scheiden van de verkeersstromen en de routing daarvan op het terrein; de keuze van de bestrating, de aanbrengen van zoveel mogelijk zitelementen om de leerlingen op het terrein te houden, de beplanting, want het moet een groene oase zijn . Al met al een vlot verteld, interessant en leerzaam verhaal, wat hij met een duidelijke Power Point presentatie ondersteunt.  Het kan niet anders: het moet straks goed toeven zijn op de campus.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                       De vestingsdirecteur, Annemieke van Ede, heeft ons  overigens al uitgenodigd om, als het geheel in 2020 klaar is, te komen kijken.

Hierna volgt het gedeelte waar de meeste mensen voor gekomen zijn: in de personeelskamer staan een hapje en een drankje klaar en we hebben hier ruim de tijd om elkaar weer eens te spreken.  Een gezellige afsluiting van een mooie middag.

Huub Oostendorp

Rondleiding Museum Kennemerland

19 september 2018

In het westen van Beverwijk, op de weg naar Wijk aan Zee ligt aan je rechterhand Museum Kennemerland. Het is gehuisvest in het voormalige raadhuis van de gemeente Wijk aan Zee en Duin. Het is een klein, maar fijn museum dat aandacht besteed aan de geschiedenis van Beverwijk, Heemskerk en Velsen. De man, Gerard  Hagen, van ons lid Marry Weterings werkt als vrijwilliger in dit museum. Gerard en Marry hebben ons dan ook benaderd met het plan om er een rondleiding te verzorgen. Zo geopperd, zo gedaan. En zowaar 18 personen zijn deze woensdagmiddag present. Na de ontvangst met koffie en thee krijgen we eerst een inleiding (met film) over het museum en de omgeving. Hierna splitsen we de groep in twee gedeelten die ieder met een eigen gids het museum intrekken.

De geschiedenis is met allerlei voorwerpen, afbeeldingen, kaarten en interactieve media te volgen: van de pre-historie, via de romeinse tijd naar de middeleeuwen, via de rijke 17^e eeuw, toen al die prachtige landhuizen in de omgeving gebouwd werden, via het graven van Noordzeekanaal naar de vestiging de Hoogovens en de enorme stedelijke uitbreiding die hier het gevolg van is. De gidsen voeren ons welbespraakt door de geschiedenis.

In een apart  gedeelte (een aanbouw die kort geleden bij het museum getrokken is) is nog ruimte voor wisselende tentoonstellingen en op dit moment is er aandacht voor de jubilaris in de IJmond: de 100 jarige Hoogovens, het huidige Tata Steel. In deze tentoonstelling laat men zien welke enorme betekenis dit bedrijf voor deze regio heeft gehad en nog heeft. Tienduizenden mensen zijn ook heden ten dagen nog direct of indirect van de Hoogovens afhankelijk. Niet alleen de werknemers zelf , maar ook alle mensen van de toeleveringsbedrijven en middenstanders die hun opdrachten van de fabriek krijgen. Ondergetekende is er één van, want ik ben als  docent begonnen op de Wenckebach MTS (Wenckebach is de oprichter van de Hoogovens). Deze school dankte haar bestaan grotendeels aan de staalgigant; het merendeel van de afgestuurdeerden vond er emplooi. De Hoogovens hebben ook in al die jaren sport- en culturele verenigingen ondersteunt met als bekendste blikvanger het wereldberoemde Tata Steel Schaaktoernooi. Het brandwondencentrum van het Rode Kruisziekenhuis, de infrastructuur en de verstedelijkte regio zijn andere directe gevolgen.

Het museum toont naast de geschiedenis van de regio ook een aantal aspecten van de nijverheid uit het recente verleden. De bekendste zijn Beijnes, de fabriek voor rijtuigen en spoorwagens; Tapijtknoperij Kinheim, van wie de tapijten zelfs in het Vredespaleis in Den Haag liggen en vooral de Potterie Kennemerland, waarvan de producten als Velser aardewerk een zeer gewild verzamelobject zijn geworden. Het museum bezit er een prachtige collectie van.

Wederom een leuke middag. Als je eens in de omgeving bent, schroom dan niet om binnen te wippen. Maar denk erom het museum is alleen in de middaguren op woens-, zater- en zondag open.

Marry en Gerard, hartelijk dank voor de gastvrije ontvangst en de leerzame tour.

Huub Oostendorp

Bezoek Paprikakwekekrij Agriport

11-09-2018

Met een twintigtal collega’s hebben we – op initiatief van Cobie Bart- een bezoek gebracht aan Agriport in de kop van Noord-Holland. Hier –waar ruimte de grootste troef is- heeft men een enorm kassengebied ontwikkeld. Waar de tuinders in het Westland niet langer kunnen groeien, liggen hier enorme kansen op schaalvergroting. Het familiebedrijf Barendse, dat wij hebben bezocht, heeft ook haar wortels in het Westland, maar kan hier op zijn 45 hectare een efficiënt en uiterst modern tuinbouwbedrijf realiseren. Momenteel benutten ze 35 hectare: 5 hectare algemene voorzieningen, ketelruimte  parkeerterrein, gangen, kantine etc. en 3 kassen van elk 10 hectare groot. Om je een idee te geven: iedere kas is net zo groot als 20 voetbalvelden; 500 meter lang en 200 meter breed. Ze kunnen dus in de toekomst nog 10 hectare uitbreiden oftewel nog 1 kas erbij. 

Om 13.30 stipt worden we ontvangen door de vrouw des huizes, die samen met haar man dit bedrijf runt en die ons met terecht gepaste trots rondleidt. Als eerste bezoeken we het ketelhuis. Daar staan de verwarmingsketels die in 2006, bij de start van de kwekerij op deze locatie, gebouwd zijn en nu…. totaal verouderd en niet meer in gebruik. Want enkele jaren later zijn er enorme warmtekrachtkoppelings- installaties gebouwd. Die produceerden naast warmte en elektriciteit, ook CO2 ,nodig voor het groeiproces van de planten en nu……. totaal verouderd. Want inmiddels gebruiken alle tuinders in dit gebied de aardwarmte om de kassen te verwarmen. Het water pompt men van 2,8 km diepte op. Een enorme besparing op het gebruik van aardgas, maar de CO2 moet nu (restproduct van andere industrieën) met tankwagens worden aangevoerd. 

Dan begint onze lange wandeling door het complex: enorme gangen van 500 meter lengte en ondertussen vertelt onze gids honderduit: over de automatische glaswasinstallatie die iedere nacht aan het werk gaat; over de filterdoeken die ’s nachts de afkoeling van de lucht in de  kassen tegengaat; over de werknemers, afkomstig uit Polen en Roemenië, zo’n 200 tal in de zomer.                                                                                                                                        We komen uit bij de kantine, waar we een kopje koffie of thee aangeboden krijgen. Hier vertelt onze gids verder: de geschiedenis van het gebied Agriport (waar ook Google en Microsoft de ruimte ontdekt hebben), de geschiedenis van Barendse en natuurlijk over hun belangrijkste product: de oranje paprika. In vogelvlucht komt alles aan bod: kassen leeg- en schoonmaken in november; nieuwe plantjes op steenwol voedingsbodem in december en het oogstseizoen van maart tot oktober; het verpakkingsbedrijf, de export naar alle delen van de wereld. Vervolgens mochten we vragen stellen. Daar laten de Novavita’ers geen gras over groeien: de vlagen vliegen de gids om de oren; ze krijgt er duidelijk plezier in dat haar toerhoorders zo geïntersseerd zijn. Er is haast geen tijd meer om 2 kleine filmpjes te bekijken, want om drie uur stromen de plukkers de kantine binnen voor hun theepauze.

We gaan een kas in. Maar eerst moeten we ons omkleden. Om besmetting van het gewas te voorkomen krijgen we een soort laboratoriumjassen en sloffen aan.  Dat ziet er wel komisch uit. Zoals gezegd: het bedrijf telt drie immense kassen: één met gele paprika’s, één met oranje paprika’s en één met snoeptomaatjes (en hiermee volgt de teler een nieuwe winstgevende trend). We bezoeken de kas met de gele paprika’s . Het is een verpletterende ervaring om te midden van tienduizenden planten in zo’n indrukwekkende ruimte te staan. Op magnetische banen rijden volledig autonoom karretjes af en aan. Een plukker pakt een leeg karretje en rijdt een pad tussen de planten op. De kar kan hydraulisch omhoog en zo plukt de werknemer de paprika’s en vult de kar. Is een pad geplukt, dan gaat de kar volautomatisch naar de ruimte waar de paprika’s voor transport gereed gemaakt worden. Onder de planten bevinden zich de verwarmingsbuizen en de slang voor de CO2 afgifte. Iedere plant krijgt via een slangetje zijn water met voedingsstoffen. Natuurlijk werkt alles computergestuurd. Meetapparatuur houdt in de gaten wat er nodig is en de planten krijgen toegediend waar ze om vragen: warmte, CO2, voedingstoffen, water en licht.

Wist je dat:                                                                                                                                                                                                                                                                                – een groene paprika eigenlijk een onrijpe vrucht is,  …..  – een rode, gele of oranje paprika een doorgerijpte groene is, ……- rode, gele en oranje paprika’s verschillen soorten zijn,…… – een paprikaplant 80 tot 100 paprika’s oplevert, …….- paprikaplanten zelfbestuivers zijn, ……. – paprika’s alleen in de top van de plant groeien, ……. – het zes weken duurt van bloem tot vrucht, …… – ik de andere feiten vergeten ben.

Tijd voor een volgende wandeling. Nadat we onze verkleedpakken hebben uitgetrokken gaan we naar de kas waar de snoeptomaatjes geteeld worden. Tomaten zijn nog gevoeliger voor ziekten dan paprika’s, vandaar dat we niet deze kas niet in mogen. Maar vanaf een plateau hebben we door de ruiten een prima gezicht op wederom een “oceaan van planten”. We kijken er boven op. De snoeptomaatjes zijn een bewerkelijk product. Iedereen kent wel de doorzichtige bekers met deze tomaatjes. Ze zijn bij verkoop altijd rijp. Maar ze groeien aan de plant aan strengen, waarbij de onderste het eerste rijp zijn. Vandaar dat de plukkers telkens alle planten afgaan om de rijpe van de strengen te plukken. Ook leuk om te weten is dat een tomatenplant 18 meter hoog kan worden. Zo hoog is een kas natuurlijk niet, maar door de flexibele stengels kan men de plant telkens een eindje laten zakken. Ook bijzonder is dat duizenden hommels in deze kas zorgen voor de bestuiving.

Ruim na 16.00 uur nemen we afscheid van onze gastvrouw. We hebben een boeiende, leerzame en gezellige middag achter de rug. Natuurlijk krijgen we allen niet alleen een oranje paprika mee, maar ook de boodschap om overal te verkondigen dat oranje paprika’s de beste, de lekkerste en de gezondste zijn.

Cobie bedankt voor de organisatie; deze excursie was meer dan de moeite waard!!!!!

Huub Oostendorp