Verslagen

Op bezoek bij Paviljoen Welgelegen

10 februari 2020

Dit prachtige gebouw ligt aan de rand van de Haarlemmerhout vlakbij centrum Haarlem. Ongeveer 40 Nova Vita leden bezochten het paviljoen op 10 februari.  Het was voor de tweede keer dat Nova Vita leden het gebouw konden bezoeken.

Annelies Homburg (Nova Vita lid) en Joke Erkens- van Oostenbrugge leidden ons rond. En hoe!                                                                                              Wat hebben we genoten: van hun inspirerende rondleiding, het imponerende gebouw, de mooie kunstwerken – waaronder heel veel mooie lampen-, de mooie vloeren, de historische vertrekken en de drie bijzondere kleine musea, waaronder de Willemijntjeskamer en de slaapkamer van Lodewijk Napoleon.

Geschiedenis Paviljoen Welgelegen

Bankier en kunstliefhebber Henry Hope (1735-1811) liet de buitenplaats Welgelegen aan het eind van de 18e eeuw bouwen. Vanaf 1808 echter had het gebouw verschillende andere bewoners en functies.

1785-1792: ‘Tempel van de kunsten’

Henry Hope liet de buitenplaats Welgelegen bouwen om er zijn kunstcollectie in onder te brengen. In 3 grote museumzalen was een indrukwekkende collectie schilderijen te zien. Er hingen werken van Italiaanse, Vlaamse, Hollandse en Engelse meesters uit de 16e, 17e en 18e eeuw. Hope gebruikte Welgelegen vanaf 1789 als buitenhuis waar hij vooraanstaande gasten en zakenrelaties ontving.

1808: Verkocht aan Napoleon: ‘mon pavillon’ 

Het gebouw was van 1794 tot 1808 onbewoond nadat Hope in 1794 naar Engeland vertrok, op de vlucht voor de Franse revolutie. In 1808 verkocht de zoon van Henry Hope het buitenhuis voor ƒ 300.000,- aan Lodewijk Napoleon, koning van Holland en broer van de Franse keizer. Lodewijk Napoleon noemde het gebouw liefkozend ‘mon pavillon’. Vanaf dat moment spreekt men over Paviljoen Welgelegen.

1813: Buitenverblijf Wilhelmina van Pruisen

Koning Lodewijk deed in 1810 afstand van de troon en verliet ons land. De troonsafstand werd in Paviljoen Welgelegen getekend. Zijn broer, Napoléon Bonaparte, bestempelde het Palais Royal als Frans staatseigendom. Bij de overgave in 1813 werd het Nederlands staateigendom. Koning Willem I gaf het gebouw in gebruik aan zijn moeder, prinses Wilhelmina van Pruisen (‘Willemijntje’). Zij gebruikte het als zomerverblijf tot haar dood in 1820.

1820-1930: Museum

Nadat het gebouw enige jaren had leeggestaan, besloot Koning Willem I in 1828 dat het een museum werd. Eerst werd het ingericht als Rijksmuseum voor Levende Nederlandse Meesters. In 1885 werd de kunst overgebracht naar het Rijksmuseum in Amsterdam. Vervolgens kreeg Paviljoen Welgelegen de functie van Geologisch Museum, Koloniaal Museum, Kunstnijverheidsmuseum en Fotografisch Museum.

1930: Provinciehuis Noord-Holland

Sinds 1930 werkt het bestuur van de provincie Noord-Holland vanuit Paviljoen Welgelegen. Het pand verkeerde destijds in slechte staat. De Rijksbouwmeester liet het pand verbouwen en maakte er een kantoorpand van. Alle gemeenten in Noord-Holland droegen bij aan de inrichting. Veel geschenken zijn nog in het paviljoen te zien.

2007: Paviljoen Welgelegen wordt gerestaureerd door architect Bouwstra. Het gebouw heeft zijn oorspronkelijke uiterlijk weer terug met inbegrip van de oude daklantaarns.

Waar praatten de Nova Vitaleden na afloop over? : de prachtige kleuren van de diverse vertrekken, de kroonluchter van glaskunstenaar Bert ven Loo, de kroonluchter van Jan Eisenloeffel en niet te vergeten de “Droomluchters” van de Haarlemse kunstenaar Michel van  Overbeeke.

We hebben in kleine groepjes nog wat nagepraat in de entreehal met de twee grote bronzen beelden. De lift doet wat eigentijds aan, maar de aandacht wordt snel getrokken naar het monumentale trappenhuis met de grote schilderijen. Deze werken waren te groot om destijds mee te nemen uit de Hope collectie, gelukkig maar…..

Een middag, die ik niet snel zal vergeten!                                                                                                                               Dank je wel Annelies en Joke, het was weer een “Droommiddag”

Barbara Martens

Lezing Loek van Straaten

27 januari 2020

In mijn introductie zei ik al: het begint epidemische vormen aan te nemen. Want weer heeft een oud-collega een boek geschreven.  Ook dit keer weer een docent geschiedenis aan het v.a.v.o.  van het Nova College. Loek van Straaten heeft een bijzonder boek geschreven; het is een soort reisjournaal en het boek is getiteld: “Ken je me Land”.  Natuurlijk refereert de titel aan het onderwerp: Kennemerland. Maar het is ook een knipoog naar de spelling van hedendaagse leerlingen, zoals uit het voorwoord blijkt: “Ik weet dat de titel zou moeten zijn: ken je mijn land? Jarenlange blootstelling aan de taalvaardigheid van mijn leerlingen bracht mij tot deze schrijfwijze. Leerlingen schrijven: me boek, me jas, me vader, ect”

Ruim twintig leden van Novavita zijn op de lezing  -wederom in een klaslokaal op onze vestiging op de Zijlweg- afgekomen. En ze hebben een leuke middag achter de rug.

Loek heeft de streek waar hij geboren en getogen is op een bijzondere manier in kaart gebracht. Hij heeft op talloze uitstapjes in Kennemerland  geschiedenis, wetenswaardigheden, verhalen, natuur, cultuur verzameld en in verhalen ondergebracht. Het boek is dus geen doorwrochte geschiedenis van Kennemerland, maar een luchtige en vaak amusante beschrijving van deze streek. De verhalen staan bol van weetjes,  geschiedkundige feiten, overpeinzingen, beschouwingen, gelardeerd met persoonlijke opvattingen.. Daarnaast heeft hij zijn boek verluchtigd met talloze eigenhandig gemaakte pen- en krijttekeningen.

De lezing, waarbij het voor Loek de kunst was, om niet teveel van de inhoud van het boek prijs te geven, werd gegeven aan de hand van die tekeningen. Ze illustreren de reis  in het boek van het noordpuntje van Kennemerland Camperduin langs de kust naar beden tot Bennebroek en dan meer oostwaarts terug over Halfweg naar Alkmaar.  En al die plaatsen en dorpen onderweg krijgen een hoofdstuk in het boek.  De slothoofdstukken bestaan nog uit een aantal specifieke –niet plaatsgebonden- wetenswaardigheden over Kennemerland, zoals een beschrijving van alle oorlogen en strubbelingen die deze streek gekend heeft.

Nu is het schrijven van een boek een ding, maar er over vertellen een tweede.  Gaat het eerst hem goed af, ook het tweede lukt uitstekend. Loek boeit het gezelschap met luchtige verhalen  die sterke overeenkomsten vertonen met de verhalen in het boek. Ikzelf heb het boek nu voor de helft gelezen en ik moet zeggen het is zeer de moeite waard. Het is geen boek dat je in één adem uitleest; de verhalen zijn meer snoepjes waarvan je er van tijd tot tijd één tot je neemt.  Maar ik kan je garanderen dat het lekkere snoepjes zijn.  Bovendien steek je zeker wat nieuws op van de streek waarin je zelf woont. Wellicht zet het je zelfs aan om in de voetsporten van Loek te treden en in komende lente en zomer ons gevarieerde en prachtige  Kennemerland ook nader te verkennen.

Na afloop konden we natuurlijk Loek’s boek kopen. Velen van ons hebben dat gedaan. Dat kunnen jullie trouwens ook. Het is via Internet overal te bestellen (bv. bij Bol.com) en het boek kost € 20,99

Oh ja, je kunt ook nog stemmen op het boek van Loek. Hij kan dan binnen de uitgeverij de eerste prijs van populasirste boek winnen. Je stemt via www.boekgoud.nl/stemmen/10263

Huub Oostendorp

Lezing Ank Engel

11 december 2019

Vanmiddag heeft ons Novavita-lid Ank Engel een lezing voor ons gegeven. Ank is historica en was jarenlang werkzaam als docent geschiedenis aan het vavo van het Nova College.. Maar nu heeft zij na een jarenlange studie, een boek geschreven. In eerste instantie wilde zij met haar onderzoek een dissertatie schrijven om zo te promoveren. Maar zover is het niet gekomen: haar studie heeft geresulteerd in een boek: getiteld “Waar mijn brood is, is mijn vaderland”.  Het is een historische studie naar Nederlandse arbeiders die voor de 2^e Wereldoorlog naar het Ruhrgebied in Duitsland trokken om daar te werken. Dat gebeurde dan nog op vrijwillige basis. De opa van moederskant van Ank is één van die arbeiders die in Duitsland de kost gingen verdienen. Ank heeft de geschiedenis van haar opa Cornelis Broertjes  (en haar oma) verweven met het lot van de vele andere Nederlandse arbeiders en zo combineerde zij een familieverhaal met historische feiten.

18 Personen zijn op haar lezing afgekomen en zij hebben een boeiende middag achter de rug.  Ank heeft haar lezing grondig voorbereid en haar verhaal ondersteunde ze met een goede PowerPoint presentatie. Na de koffie/thee startte ze haar verhaal met de geschiedenis van haar opa en oma.  Zij volgde hun spoor naar Duitsland en kwam terecht in talloze archieven om meer over hen en hun lotgenoten te weten te komen. Enthousiast vertelde ze over haar avonturen in de archieven van grote bedrijven, zoals Mannesmann,  Thyssen en Krupp. Duidelijk werd het monnikenwerk dat ze verricht heeft om  de Nederlandse arbeiders uit de tientallen jaren aan personeelsbestanden te “vissen”.  Ze vertelde over de sociale omstandigheden, de huisvesting, het verenigingsleven en de heimwee naar Nederland.

Het zijn overigens niet alleen fabrieksarbeiders en mijnwerkers  die in die jaren naar het Ruhrgebied trokken; ook landarbeiders en met name Friese melkers, hebben hun brood in Duitsland verdiend. Om de wetenswaardigheden van die groep te achterhalen, heeft Ank duizenden bladzijden van gedigitaliseerde kranten uit de periode 1900-1940 ”uitgevlooid”: een ware titanenarbeid. Maar het het levert tezamen met het archiefonderzoek een goed beeld op van de Nederlandse arbeidsmigratie.

Na de pauze ging  Ank dieper in op haar contact met de uitgever, want voor een beginnend schrijver zijn er talloze valkuilen voordat een boek in de winkel ligt. Zij verhaalde van een speeddate die (per toeval) het contact met de uitgever bracht ; het proces om het manuscript in te korten, zodat er een leesbaar verhaal ontstaat. En de belangrijkste waarschuwing, die ze ons meegeeft, gaat over de sponsoring van het boek: de uitgever gaat op zoek naar sponsors om het boek uit te geven. Lukt deze werving niet, dan verschijnt het boek nooit. In het geval van Ank lukte het twee sponsors te “strikken”, maar dat was onvoldoende. Om het boek toch te realiseren werd Ank gedwongen er zelf geld in te stoppen. Als je dan in het achterhoofd houdt, dat er bij de eerste druk geen royalty’s worden uitgekeerd (dat gebeurt pas bij een 2^e druk), is het een dure grap.

Dan nu de vraag: hebben de thuisblijvers iets gemist. Het antwoord is:  JA. Juist haar manier om de geschiedenis te benaderen- vanuit menselijke verhalen licht je de geschiedkundige feiten en gebeurtenissen toe-,  maakt haar boek zeer leesbaar. Het is dezelfde methode die de beroemde geschiedschrijver Geert Mak hanteert en zijn succes is enorm. Je wenst Ank hetzelfde toe.

Na afloop konden we natuurlijk Anks boek kopen. Dat kunnen jullie trouwens ook. Het is via Internet overal te bestellen (bv. bij Bol.com) en het boek kost € 22,95

Ook kun je je verder oriënteren via de website van Ank: www.nederlandsearbeidsmigratie.nl

Huub Oostendorp

Cursus Basis BLS & AED

15 oktober 2019

Deze letters staan voor Basic Life support en Automatische Externe Defibrillator. Op 15 oktober vond de laatste cursus plaats in Beverwijk. Om 13.00 uur werd gestart en de bedoeling was dat het tot 16.00 uur zou duren. Het werd een half uurtje later.

Een aantal leden met aanhang, totaal 15 personen, was het aandachtige gehoor voor cursusleider Frank Al, een makkelijke verteller, die zijn woorden steeds met praktijkvoorbeelden illustreerde.  Hij lardeerde zijn verhalen met leuke anekdotes op een manier dat je geloofde dat het echt was voorgevallen. Ik ben er zeker van dat Frank van de eerste leugen niet dood is gegaan.

Belangrijke aandachtspunten waren:

Hoe benader je een (bewusteloos) slachtoffer?

Hoe controleer je de ademhaling?

Hoe zorg je dat de luchtweg vrij wordt gehouden en het slachtoffer op de juiste manier wordt beademd?

Hoe geef je op een correcte manier borstcompressie?

Wanneer stop je met reanimeren?

welke houding moet het slachtoffer liggen, hoe doe je de kin van een slachtoffer omhoog, enz. Ondertussen werden ook door ons redenen verteld waarom iemand zich had opgegeven voor deze cursus en dat was soms best heftig!

Door Frank zijn verhalen bleven we wel geboeid luisteren en dat was zeker zijn opzet. Het eerste deel van de middag was voornamelijk theorie. Na de korte pauze begon het praktijk gedeelte. Op de grond werden oefenpoppen neergelegd, waarop wij het reanimeren moesten oefenen, dus ook hartmassage, wat best wel zwaar werd gevonden. Ook  moesten we oefenen met een AED apparaat. Het was een krioelende hoeveelheid collega’s waarbij opviel dat er goed geluisterd was. Geen enkel oefenmodel is levend de klas uitgegaan.

Eigenlijk hadden we te weinig tijd, want niet iedereen heeft alle onderdelen kunnen beoefenen. Ook de stabiele zijligging bleef een beetje onderbelicht.

Al met al een zeer nuttige en leerzame middag, waarbij het leuk was weer een aantal oude bekenden tegen te komen. Volgend jaar met zijn allen op herhaling, Toch??

Dirk Ranzijn

Jaarbijeenkomst 2019

een geslaagde middag

Vandaag is het weer zover: onze jaarlijkse bijeenkomst van Novavita. Ditmaal hebben zo’n 60 leden van Novavita de locatie aan de Laurens Baecklaan in Beverwijk bezocht.

Na een kort welkomstwoord door de voorzitter Huub Oostendorp (motto vrij naar John F. Kennedy: “Vraag niet wat Novavita voor mij kan doen, maar vraag je af wat ik voor Novavita kan doen”), neemt de secretaris, Dirk Ranzijn, het woord. Hij behandelt het verenigingsnieuws: de groei van de club naar 207 leden; de succesvolle evenementen die we dit jaar achter de rug hebben en uiteraard de verkiezing van een nieuw bestuurslid.

Ron Sluijs, onze vice-voorzitter, stopt met zijn werk in het bestuur. Hij is vanaf het begin in 2011 bij onze vereniging betrokken geweest. Graag had ik hem vanmiddag toegesproken, maar Ron was helaas verhinderd te komen. Jammer, want dan had hij kunnen horen dat zijn rust, zijn humor en zijn relativeringsvermogen Novavita een eind op weg geholpen hebben. Ron, bedankt ook voor de leuke uitstapjes die je voor ons verzorgd hebt.

Maar Dirk heeft nog een daverende verrassing in petto: hij kondigt aan dat hij volgend jaar aftreedt als secretaris en het bestuur van Novavita gaat verlaten. Oei,oei dat is schrikken, want Dirk is als de spin in het web van Novavita. Het overgrote deel van alle activiteiten loopt via hem. Dat wordt zoeken naar iemand die hem kan vervangen; iemand die goed is in Excel.

En dan bij acclamatie, want er zijn geen tegenkandidaten, wordt Sonja Fontijn gekozen tot nieuw bestuurslid. En dan nog een verrassing, het kan niet op: tijdens de vergadering meldt zich nog Aad Damiaans  als kandidaat-bestuurslid. Hij is wellicht zelfs in de markt om Dirk Ranzijn op te volgen. Dit alleen al maakt deze bijeenkomst een succes.

Als hoofdattractie is er dan de grote Nova College Quiz. Onder leiding van Kees Duin en zijn assistente Barbara Martens vormen zich groepjes van 5 personen die per groep vijf ronden van 10 vragen moeten beantwoorden. Overleg binnen de groep is noodzakelijk, maar wel zachtjes, want alle andere groepen zijn potentiële vijanden die proberen af te luisteren. Nou de vragen zijn niet makkelijk en de variatie is groot. Onze kennis en vooral ons gokvermogen worden zwaar op de proef gesteld. Het is fantastisch om te zien hoe fanatiek het er in de groepen aan toe gaat. Kijk maar eens op de foto’s, je ziet de verhitte gezichten. Na ruim een uur spelplezier komt er uiteindelijk een groep als winnaar uit de bus. Alle groepsleden ontvangen als prijs de onvolprezen Nova College Powerbank.

Traditioneel houdt Hans Snijders, voorzitter van het CvB , zijn toespraak over de staat van het College. Diverse items passeren de revue, van huisvesting tot financiën, van veranderend onderwijsaanbod tot samenwerking met instellingen en bedrijfsleven. Het gaat goed met het College, is de boodschap, maar we moeten voortdurend alert blijven op wat er rondom ons in de samenleving gebeurt. Daarna geeft Hans ons nog gelegenheid om vragen te stellen. En op de laatste vraag of hij volgend jaar terugkomt als lid van Novavita of als Collegevoorzitter krijgen we te horen dat lid worden van Novavita er voorlopig nog niet inzit.

Dan is het laatste uur van de middag bestemd voor de activiteit, waar velen voor komen: het gezellig samenzijn onder het genot van een, weer prima verzorgd, hapje en een drankje.

We kunnen terugkijken om een genoeglijke en geanimeerde bijeenkomst. En toen ik rond een uur of vier eens de zaal rondkeek, kon ik niet anders concluderen dat ondanks onze leeftijden Novavita nog springlevend is.

Huub Oostendorp

Kathedrale Basiliek St. Bavo

en Klim naar het Licht

10 september 2019

Op uitnodiging van Corry Sprangers en haar man Frans zijn we vanmiddag op bezoek in de Kathedrale Basiliek Sint Bavo ( in de volksmond de Nieuwe Bavo) in Haarlem. Maar liefst 34 personen hebben gehoor gegeven aan deze uitnodiging en daar zullen ze geen seconde spijt van hebben gehad. Want we hebben weer een prachtige middag gehad.

De Sint Bavo is een vrij jonge kerk, gebouwd tussen 1895 en 1930. Toen de katholieken in het midden van de 18^e eeuw weer openlijk hun godsdienst mochten belijden, zijn er in het hele land  op grote schaal kerken gebouwd. Mede verantwoordelijk voor de eerste golf aan kerken is de bekende architect Pierre  Cuypers, die ook het Centraal Station en het Rijksmuseum heeft ontworpen. Haarlem was een speciaal geval, want daar moest een kerk voor de bisschop komen: een kathedraal. En een kathedraal moest imponeren; het moest een burcht van God zijn die haar omgeving beheerst. Geld en grond voor zo’n imposant bouwwerk kwam pas aan het eind van de 19^e eeuw voorhanden. De architect van  de kerk werd de zoon van Pierre: Joseph Cuypers. De kerk is in drie etappes gebouwd en kwam uiteindelijk in 1930 gereed. Althans het gebouw is klaar, maar aan de inrichting wordt nog steeds gewerkt en dat terwijl de eerste restauratie van het gebouw al achter de rug is. Ik vind het de charme van deze kerk: vanaf 1930 is er voortdurend gewerkt aan de decoratie van de kerk: beeldhouwwerk, schilderingen, glas in loodramen, tegeltableaus, keramiek, mozaïeken, siersmeedwerk, glaskunst etc. etc. Zo ontstaat langzaam maar zeker een zeer rijk gedecoreerde kerk, waaraan bekende kunstenaars uit de vorige en deze eeuw een bijdrage geleverd hebben. En nog zijn er voldoen “open ruimten” in de kerk om nog decennia vooruit te kunnen. Door het gebruik van geel geglazuurde stenen in de kerk lijkt het of de hele kerk in een gouden gloed staat: zeer bijzonder! Ook bijzonder is dat al die verschillende kunstuitingen in de kerk toch een harmonieus geheel vormen. Ga zelf maar eens kijken: met een audiotour krijg je zelf een rondleiding, zoals wij die live hebben gehad van onze twee gidsen.

Na de interessante rondleiding is het tijd voor koffie met gebak (het gebak is vervaardigd door geestelijk minder valide mensen): heerlijk.

Daarna gaat een groep van 15 personen op weg naar de torens van de Bavo. Tussen de beide torens bij de hoofdingang is een brug geconstrueerd, vanwaar je een fantastisch uitzicht op Haarlem en ommelanden moet hebben. Via een steeds smaller wordende wenteltrap klimmen we naar boven. Onderweg komen we eerst bovenin de koepel van de kerk en vervolgens in de ruimten van de klokken en het uurwerk. Na 275 treden zijn we eindelijk boven. Juist op dat moment breekt ook de zon door en er ontvouwt zich een magnifiek panorama. Wij kijken tot aan Noordwijk, de duinen, de zee, Zandvoort, IJmuiden, Tata Steel, de vuilverbranding van Amsterdan, Schiphol en aan onze voeten de stad Haarlem met de andere Bavo en het Nova College met haar nieuwbouw aan de Zijlweg.  De beloning voor al het klimwerk mag er zijn!  Ook hier geldt: ga er zelf naar toe. De Klim naar het Licht is er nog tot eind oktober 2019.

Corry en Frans: hartelijk dank. We hebben dankzij jullie goede zorgen een prachtige middag gehad.

Huub Oostendorp

Bezoek Oranjehotel

29 augustus 2019

Op 29 augustus werden de Nova Vita leden in het Nationaal Monument “ het Oranjehotel”  in Scheveningen ontvangen door een enthousiaste Henk van der Meulen.

Onmiddellijk was ik onder de indruk van het gebouw. In mijn jeugd reed ik vaak langs de buitenkant van het gebouw met de grote muur en het kleine deurtje…. wat zou daar achter zitten? Ik heb deze mooie gelegenheid onmiddellijk gebruikt om aan de andere kant van deze muur te kijken.

Henk nam ons mee naar een instructiezaaltje dat ontstaan was uit 4 cellen. Hij vertelde uitgebreid over de ontstaansgeschiedenis van het monument en we hebben een uur ademloos zitten luisteren, waarbij Henk veel beeldmateriaal liet zien en bekende namen van gevangenen noemde . Ook kwamen op beeld mensen aan het woord die vroeger gevangen hebben gezeten in Scheveningen.  Henk heeft in de loop van de jaren veel kennis verzameld over de Tweede Wereldoorlog en draagt dat nu uit omdat de kennis over deze cruciale periode in de wereldgeschiedenis niet verloren mag gaan.

Vervolgens bezochten we het museum en door de kennis die we net hadden opgedaan kregen we een indrukwekkend beeld van wat er zich allemaal had afgespeeld in dit gevangeniscomplex; “het moet een hel zijn geweest voor de mensen, die hier gezeten hebben”.   Indrukwekkend waren  de drie kruisen die vroeger op de Waalsdorpervlakte hadden gestaan. In cel 601 van  “ het Oranjehotel” was   sinds 1945 niets veranderd.  Cel 601 is een van de cellen in de vleugel waar ter dood veroordeelden zaten opgesloten; “schokkend was het om deze cel te zien”.

Hoe was het om aan deze excursie mee te doen? Ik was erg onder de indruk.  Wat me raakte was dat de mensen alleen maar moesten wachten terwijl hun dood naderde en toch bleven ze “positief” door hoopvolle teksten op de muur van hun dodencel te schrijven.

Henk heeft ons meegenomen terug in de geschiedenis . Het Oranjehotel is een belangrijk herinneringscentrum, ter nagedachtenis aan 25.000 verzetsmensen die hier opgesloten zaten. Het centrum wil laten zien hoe kwetsbaar vrijheid is en hoe willekeurig het lot kan zijn op het moment dat er geen onafhankelijke rechtspraak meer is. Bedankt Henk voor alle kennis die je aan ons hebt overgedragen.

Barbara Martens

Maak Kennis met Utrecht

18 juni 2019

Novavita heeft een lid dat gedurende ruim 50 jaar met lijf en verstand in Heemskerk heeft gewoond, maar waar het hart al die tijd is achtergebleven in de stad waar zij geboren is: Utrecht. Trees de Rooij is haar naam en Trees heeft haar jeugd doorgebracht in het hart van de stad, want haar ouderlijk huis  staat aan de mooiste gracht van Utrecht, de Oude Gracht. Geen wonder dat Trees eens een uitstapje van Novavita naar haar stad wil maken en vandaag is het eindelijk zover.

Ik zeg wel eens gekscherend, als je eens iets wil plannen waar je mooi weer bij nodig hebt, doe dat dan gelijk met een uitstapje van Novavita: een betere garantie op goed weer heb je niet. Ook dit keer is het een prachtige zomerdag.

Om 10.30 uur verzamelen we in restaurant Oudaen. In dit voormalige stadskasteel is momenteel een grand café/restaurant en in de kelders een bierbrouwerij gevestigd. In de statige “ridderzaal”drinken we een kopje koffie vooraleer we op pad gaan. We bevinden ons direct op het voormalige speelterritorium van de jeugdige Trees. Er is veel te zien op zo’n 100 m2. Natuurlijk haar geboortehuis; schuin er tegenover de beroemde Winkel van Sinkel. In haar jeugd een statig bankgebouw en tegenwoordig, zoals zo veel  in de historische binnensteden een horecagelegenheid. We wandelen het voormalige V&D pand (nu bibliotheek) binnen; prachtige glas en lood ramen en op de bovenste verdieping een schitterend uitzicht op de binnenstad. We wandelen langs haar voormalige lagere meisjesschool, waar de reguliere straat ook het schoolplein was. We krijgen wel een idee hoe het moet zijn geweest, want de Utrechtse binnenstad is gelukkig autovrij. Helaas is het gebouw, waar Trees ter kerke ging, gesloten. Dat is jammer,  want de St Willibrordkerk is zeer bijzonder; het is een enorm rijk gedecoreerd gebouw, waar de katholieken  in 1875 alles uit de kast haalden, nu ze weer “bovengrondse” kerken konden bouwen. De kerk wordt momenteel gebruikt door een orthodoxe katholieke stroming, die o.a. de Latijnse eredienst aanhangt. Maar gelukkig is het gebouw in zijn oorspronkelijke staat bewaard gebleven. Om de wandeling toch een religieus randje te geven, wandelen we vervolgens door de kloostertuin van de Dombasiliek: een prachtige stille oase in de drukke stad.

We krijgen een uurtje verlof om te gaan lunchen. Ik wandel naar de Mariaplaats en strijk neer op een terrasje. Behalve van mijn lunch heb ik ook genoten van allen die langs paraderen. De kantoormensen, die een ommetje maken, de studenten, die het te mooi weer voor de collegebanken  vinden en liever de terrassen opzoeken, de leerlingen van de Utrechts Conservatorium die zich met hun instrumenten op hun rug naar het gebouw tegenover spoeden: een heerlijke bedrijvigheid. En…. om met Martin Bril te spreken: het is een prachtige rokjesdag.

Om 13. 00 uur staat onze gids, Iris Dijkstra,  klaar om ons mee te nemen voor een rondwandeling . Wederom door de binnenstad maar nu het oog gericht op panden die gebouwd zijn tussen 1890 en 1920; de tijd van art nouveau en art deco.  Het is opvallend hoe weinig je in drukke winkelstraten naar de gevels boven de etalages kijkt, terwijl er toch zoveel moois te zien is. Na de gedegen uitleg aan de hand van verschillende gevels herken ik nu de art-nouvau panden aan zijn a-symmetrische gevelopbouw; de voorliefde voor gebogen lijnen (hoefijzervorm), de geglazuurde bakstenen; inpandige balkons en gestileerde bloemmotieven. Gegarandeerd dat ik nu in andere steden panden uit deze periode zal herkennen. Een leerzame en leuke rondleiding.

Om 14.15 uur zet de gids ons af bij het museum De Speeldoos. Dit museum herbergt een grote verzameling van zelf spelende muziekinstrumenten. Na een plasje en een drankje (of andersom) krijgen we wederom een rondleiding. De rondleider laat ons aan de hand van instrumenten de ontwikkeling van deze mechanische muziekvormen zien. Van de cilinderrol tot de boeken met gaatjes die in de draaimolens gebruikt worden. . En hij laat ons veel verschillende instrumenten horen . We starten met zeer oude huiskamerklokken die niet alleen de tijd aangeven, maar ook middels een rol met pinnetjes de  klokken of orgelpijpen een melodie lieten spelen. Zo’n cilinderrol kon natuurlijk ook ingebouwd worden in allerlei fantasiestukken: een vogel in een kooitje, een konijn dat uit de hoed komt, een mannetje dat een trap beklimt en dat alles met een bijpassend melodietje. Vervolgens zien we de orgels van de buikorgels tot de grote straatorgels. Nu zorgt de cilinder niet voor de melodie , maar stroken papier en karton met gaatjes. Uiteindelijk belanden we in een grote zaal waar de enorme dansorgels staan opgesteld. Deze orgels waren demontabel en de uitbaters ervan trokken van stad naar stad om op kermissen en feesten in spiegeltenten de dansmuziek te verzorgen.

Hierna scheiden onze wegen. Sommigen blijven nog in het museum om de rest van de collectie te zien; anderen gaan de stad in om een hapje te eten en de overigen keren huiswaarts. Moe, maar tevreden en voldaan.

Bedankt Trees,je hebt voor een mooie (letterlijk en figuurlijk) gezorgd. En eerlijk is eerlijk: Utrecht is de moeite waard!

Huub Oostendorp

Cursus A.E.D.

6 juni 2019

Inmiddels zie je ze overal, die kastjes met een A.E.D., het apparaat waarmee je door een stroomstootje het hart weer op gang kan brengen na een hartaanval. Ook in alle gebouwen van het Nova hangt een A.E.D.
Het bedienen ervan is helemaal niet zo moeilijk en al aan te leren in 2 tot 3 uur tijd inclusief oefenen. Mijn man en ik hebben allebei twee jaar geleden zo’n cursus gevolgd en we waren erg enthousiast. Eerst wat theorie en daarna oefen je met een dummy apparaat op een pop. Daarbij hoort ook hartmassage en mond-op-mond beademing. Na afloop van de cursus krijg je een certificaat.
Als je wilt kan je je daarna aanmelden bij je eigen gemeente om opgeroepen te worden wanneer ergens hulp nodig is. Maar dat hoeft niet. Het cursusgeld kan je achteraf bij de meeste ziektekostenverzekeringen vergoed krijgen.

Het is ons Novavitalid Henriëtte Snijders die ons op het idee brengt  om een cursus A.E.D. te organiseren en met bovenstaande wervende tekst heeft ze uiteindelijk onze leden benaderd. In eerste instantie zijn we wat sceptisch:  zijn er leden die dit willen? Maar waarom niet, dachten we, laten we eens proberen het van de grond te krijgen.  Eerst hebben we ons gericht op de mogelijkheden die de grote organisaties, zoals het Rode Kruis en Hartstichting, ons bieden. Maar direct is duidelijk: die zijn veel te duur. Voor een cursus van  55 Euro of meer lopen onze leden niet warm.

De volgende stap is logisch: we hebben de kennis bij het Nova College in huis. Vandaar dat we ons wenden tot Harrie Bemelmans, directeur van het domein Zorg en Welzijn. Hij verwijst ons door naar de opleidingsmanager, Bas van Riessen, op de Zijlweg.  Henriëtte en ik hebben een gesprek met hem gehad en hij reageert direct enthousiast. Alles lijkt in kannen en kruiken: het lokaal en de benodigde uitrusting is aanwezig, alleen moet er nog een docent bereid gevonden worden om de cursus te verzorgen. En hier gaat het mis: de docenten hebben het zo druk dat ze geen extra belasting aan kunnen. Teleurstellend ……. (en hier denk ik heel veel, maar dat houd ik voor me).

Wat nu? De oplossing ligt in dit geval dicht bij huis. Mijn schoondochter werkt bij een firma die cursussen voor het bedrijfsleven en overheidsinstellingen verzorgt. Dat zijn cursussen op het gebied van veiligheid en gezondheid. En ja hoor, voor de absolute bodemprijs van € 15,00 per persoon wil de firma Soliede wel een cursus voor verzorgen.

Henriëtte heeft gelijk: er blijkt wel degelijk belangstelling te zijn voor deze cursus. Binnen een mum van tijd is de curus dan ook volgetekend .  Er is zelfs zoveel animo dat we nog een 2^e cursus kunnen vullen die in september gegeven gaat worden.

En zo krijgen de eerste 15 Novavita’ers vandaag instructie over levensreddende handelingen en het gebruik van een A.E.D.-apparaat. Ik ben zelf niet bij de cursus aanwezig geweest (alleen even een fotootje gemaakt bij de aanvang), maar ik ga ervan uit dat de inhoud bij zo’n professionele organisatie als Soliede prima in orde is.

Huub Oostendorp

Bezoek ss Rotterdam

16 mei 2019

Dit is de eerste excursie van Novavita waar ikzelf wat minder tevreden over ben. Niet over de ss Rotterdam, want dat is een machtig en interessant schip, dat een bezoek meer dan waard is. Maar de manier waarop ons bezoek verlopen is, daar baal ik van. Dat begint al dat ik hartstikke te laat arriveer. De intentie is goed; ik heb zelfs de hoge snelheidslijn vanuit Amsterdam genomen, want ik wil voor de andere deelnemers bij het schip zijn. En wat wordt het dan ….. ik ben veruit de laatste. Zo laat dat de rondleidingen al begonnen zijn; de ene helft de machinekamers in en de andere helft de accommodaties bovendeks. De groep moest gesplitst worden omdat we met meer dan 20 personen zijn en uit veiligheidsoverwegingen mogen  we maar met 20 mensen tegelijk de machinekamers in. Gelukkig heeft Jan Nicolai op me gewacht en met behulp van een audiofoon zijn we toen zelf op pad gegaan. Nu heb ik het geluk dat Jan het schip kent als zijn broekzak, want hij heeft een aantal jaren op dit schip gevaren. Hij was er werkzaam als elektricien en heeft vooral de tijd meegemaakt dat het schip dienst deed als cruiseschip. Dat is niet altijd zo geweest, want het schip is in 1959 gebouwd om een transatlantische lijndienst tussen Rotterdam en New York te onderhouden.

Onderweg komen we gelukkig nog een paar Novavita’ers tegen. Het wordt een leuke tour, want onderweg ontmoeten we verschillende vrijwilligers  die graag wat over het schip en het leven aan boord willen vertellen. Dan tovert Jan zijn monsterboekje en wat foto’s te voorschijn en het ophalen van oude herinneringen kan beginnen. Geweldige verhalen komen voorbij, zoals die ene vaart waarbij de passagiers voor 80% uit vrouwen bestaat. De bemanningsleden watertanden bij voorbaat. Het wordt wel een teleurstelling als blijkt dat een nonnenklooster verhuist van Nederland naar Amerika. We zien het beroemde trappenhuis, zodanig geconstrueerd dat de passagiers van de 1^e en 2^e klasse elkaar niet kunnen zien. We komen op de promenadedekken, de plecht, de stuurhut, de bioscoop en een enkele rijk gedecoreerde zaal. We mogen niet overal naar binnen want er zijn enkele congressen gaande en uiteraard mogen we die niet storen. De rondleiding loopt wat tijd betreft erg uit en we hebben nog niet alles gezien. We hebben zelfs geen tijd om te lunchen, want om 13.00 uur begint de rondleiding door de machinekamers.

Dan maar alleen wat drinken en komt het eten later wel. Zij die zich wel aan een lunch zetten, missen de tour door de machinekamers. Ik heb het idee dat de groep nu volkomen versplinterd is en dat is jammer. Overal op dit imposante schip zwerven plukjes van onze groep (29 personen groot) en de meesten heb ik ook niet meer teruggezien. Ik heb wel deelgenomen aan de rondleiding door de machinekamers. Imposant die enorme machinerieën die water, stroom en voortstuwing leveren. Het schip beschikt ook over twee vinnen, die men bij slecht weer naar buiten kan schuiven, zodat het schip stabieler komt te liggen. Het moet gescheeld hebben: veel minder passagiers hebben dan last van zeeziekte.

Vervolgens hebben we nog een hapje gegeten. We zitten heerlijk in het zonnetje en uit de wind op het enorme achterdek van het schip uitkijkend op de skyline van Rotterdam. Het is beslist een aanrader om als je eens in Rotterdam bent op het schip wat te gebruiken. Het restaurant is voor iedereen toegankelijk. Voor de rest is het schip -na een langdurige en zeer kostbare restauratie- nu een hotel en conferentiecentrum. Nu het schip niet meer vaart, loopt het als een trein als ik de drukte aan boord bekijk.

Huub Oostendorp