september 2018

Rondleiding Museum Kennemerland

19 september 2018

In het westen van Beverwijk, op de weg naar Wijk aan Zee ligt aan je rechterhand Museum Kennemerland. Het is gehuisvest in het voormalige raadhuis van de gemeente Wijk aan Zee en Duin. Het is een klein, maar fijn museum dat aandacht besteed aan de geschiedenis van Beverwijk, Heemskerk en Velsen. De man, Gerard  Hagen, van ons lid Marry Weterings werkt als vrijwilliger in dit museum. Gerard en Marry hebben ons dan ook benaderd met het plan om er een rondleiding te verzorgen. Zo geopperd, zo gedaan. En zowaar 18 personen zijn deze woensdagmiddag present. Na de ontvangst met koffie en thee krijgen we eerst een inleiding (met film) over het museum en de omgeving. Hierna splitsen we de groep in twee gedeelten die ieder met een eigen gids het museum intrekken.

De geschiedenis is met allerlei voorwerpen, afbeeldingen, kaarten en interactieve media te volgen: van de pre-historie, via de romeinse tijd naar de middeleeuwen, via de rijke 17^e eeuw, toen al die prachtige landhuizen in de omgeving gebouwd werden, via het graven van Noordzeekanaal naar de vestiging de Hoogovens en de enorme stedelijke uitbreiding die hier het gevolg van is. De gidsen voeren ons welbespraakt door de geschiedenis.

In een apart  gedeelte (een aanbouw die kort geleden bij het museum getrokken is) is nog ruimte voor wisselende tentoonstellingen en op dit moment is er aandacht voor de jubilaris in de IJmond: de 100 jarige Hoogovens, het huidige Tata Steel. In deze tentoonstelling laat men zien welke enorme betekenis dit bedrijf voor deze regio heeft gehad en nog heeft. Tienduizenden mensen zijn ook heden ten dagen nog direct of indirect van de Hoogovens afhankelijk. Niet alleen de werknemers zelf , maar ook alle mensen van de toeleveringsbedrijven en middenstanders die hun opdrachten van de fabriek krijgen. Ondergetekende is er één van, want ik ben als  docent begonnen op de Wenckebach MTS (Wenckebach is de oprichter van de Hoogovens). Deze school dankte haar bestaan grotendeels aan de staalgigant; het merendeel van de afgestuurdeerden vond er emplooi. De Hoogovens hebben ook in al die jaren sport- en culturele verenigingen ondersteunt met als bekendste blikvanger het wereldberoemde Tata Steel Schaaktoernooi. Het brandwondencentrum van het Rode Kruisziekenhuis, de infrastructuur en de verstedelijkte regio zijn andere directe gevolgen.

Het museum toont naast de geschiedenis van de regio ook een aantal aspecten van de nijverheid uit het recente verleden. De bekendste zijn Beijnes, de fabriek voor rijtuigen en spoorwagens; Tapijtknoperij Kinheim, van wie de tapijten zelfs in het Vredespaleis in Den Haag liggen en vooral de Potterie Kennemerland, waarvan de producten als Velser aardewerk een zeer gewild verzamelobject zijn geworden. Het museum bezit er een prachtige collectie van.

Wederom een leuke middag. Als je eens in de omgeving bent, schroom dan niet om binnen te wippen. Maar denk erom het museum is alleen in de middaguren op woens-, zater- en zondag open.

Marry en Gerard, hartelijk dank voor de gastvrije ontvangst en de leerzame tour.

Huub Oostendorp

Bezoek Paprikakwekekrij Agriport

11-09-2018

Met een twintigtal collega’s hebben we – op initiatief van Cobie Bart- een bezoek gebracht aan Agriport in de kop van Noord-Holland. Hier –waar ruimte de grootste troef is- heeft men een enorm kassengebied ontwikkeld. Waar de tuinders in het Westland niet langer kunnen groeien, liggen hier enorme kansen op schaalvergroting. Het familiebedrijf Barendse, dat wij hebben bezocht, heeft ook haar wortels in het Westland, maar kan hier op zijn 45 hectare een efficiënt en uiterst modern tuinbouwbedrijf realiseren. Momenteel benutten ze 35 hectare: 5 hectare algemene voorzieningen, ketelruimte  parkeerterrein, gangen, kantine etc. en 3 kassen van elk 10 hectare groot. Om je een idee te geven: iedere kas is net zo groot als 20 voetbalvelden; 500 meter lang en 200 meter breed. Ze kunnen dus in de toekomst nog 10 hectare uitbreiden oftewel nog 1 kas erbij. 

Om 13.30 stipt worden we ontvangen door de vrouw des huizes, die samen met haar man dit bedrijf runt en die ons met terecht gepaste trots rondleidt. Als eerste bezoeken we het ketelhuis. Daar staan de verwarmingsketels die in 2006, bij de start van de kwekerij op deze locatie, gebouwd zijn en nu…. totaal verouderd en niet meer in gebruik. Want enkele jaren later zijn er enorme warmtekrachtkoppelings- installaties gebouwd. Die produceerden naast warmte en elektriciteit, ook CO2 ,nodig voor het groeiproces van de planten en nu……. totaal verouderd. Want inmiddels gebruiken alle tuinders in dit gebied de aardwarmte om de kassen te verwarmen. Het water pompt men van 2,8 km diepte op. Een enorme besparing op het gebruik van aardgas, maar de CO2 moet nu (restproduct van andere industrieën) met tankwagens worden aangevoerd. 

Dan begint onze lange wandeling door het complex: enorme gangen van 500 meter lengte en ondertussen vertelt onze gids honderduit: over de automatische glaswasinstallatie die iedere nacht aan het werk gaat; over de filterdoeken die ’s nachts de afkoeling van de lucht in de  kassen tegengaat; over de werknemers, afkomstig uit Polen en Roemenië, zo’n 200 tal in de zomer.                                                                                                                                        We komen uit bij de kantine, waar we een kopje koffie of thee aangeboden krijgen. Hier vertelt onze gids verder: de geschiedenis van het gebied Agriport (waar ook Google en Microsoft de ruimte ontdekt hebben), de geschiedenis van Barendse en natuurlijk over hun belangrijkste product: de oranje paprika. In vogelvlucht komt alles aan bod: kassen leeg- en schoonmaken in november; nieuwe plantjes op steenwol voedingsbodem in december en het oogstseizoen van maart tot oktober; het verpakkingsbedrijf, de export naar alle delen van de wereld. Vervolgens mochten we vragen stellen. Daar laten de Novavita’ers geen gras over groeien: de vlagen vliegen de gids om de oren; ze krijgt er duidelijk plezier in dat haar toerhoorders zo geïntersseerd zijn. Er is haast geen tijd meer om 2 kleine filmpjes te bekijken, want om drie uur stromen de plukkers de kantine binnen voor hun theepauze.

We gaan een kas in. Maar eerst moeten we ons omkleden. Om besmetting van het gewas te voorkomen krijgen we een soort laboratoriumjassen en sloffen aan.  Dat ziet er wel komisch uit. Zoals gezegd: het bedrijf telt drie immense kassen: één met gele paprika’s, één met oranje paprika’s en één met snoeptomaatjes (en hiermee volgt de teler een nieuwe winstgevende trend). We bezoeken de kas met de gele paprika’s . Het is een verpletterende ervaring om te midden van tienduizenden planten in zo’n indrukwekkende ruimte te staan. Op magnetische banen rijden volledig autonoom karretjes af en aan. Een plukker pakt een leeg karretje en rijdt een pad tussen de planten op. De kar kan hydraulisch omhoog en zo plukt de werknemer de paprika’s en vult de kar. Is een pad geplukt, dan gaat de kar volautomatisch naar de ruimte waar de paprika’s voor transport gereed gemaakt worden. Onder de planten bevinden zich de verwarmingsbuizen en de slang voor de CO2 afgifte. Iedere plant krijgt via een slangetje zijn water met voedingsstoffen. Natuurlijk werkt alles computergestuurd. Meetapparatuur houdt in de gaten wat er nodig is en de planten krijgen toegediend waar ze om vragen: warmte, CO2, voedingstoffen, water en licht.

Wist je dat:                                                                                                                                                                                                                                                                                – een groene paprika eigenlijk een onrijpe vrucht is,  …..  – een rode, gele of oranje paprika een doorgerijpte groene is, ……- rode, gele en oranje paprika’s verschillen soorten zijn,…… – een paprikaplant 80 tot 100 paprika’s oplevert, …….- paprikaplanten zelfbestuivers zijn, ……. – paprika’s alleen in de top van de plant groeien, ……. – het zes weken duurt van bloem tot vrucht, …… – ik de andere feiten vergeten ben.

Tijd voor een volgende wandeling. Nadat we onze verkleedpakken hebben uitgetrokken gaan we naar de kas waar de snoeptomaatjes geteeld worden. Tomaten zijn nog gevoeliger voor ziekten dan paprika’s, vandaar dat we niet deze kas niet in mogen. Maar vanaf een plateau hebben we door de ruiten een prima gezicht op wederom een “oceaan van planten”. We kijken er boven op. De snoeptomaatjes zijn een bewerkelijk product. Iedereen kent wel de doorzichtige bekers met deze tomaatjes. Ze zijn bij verkoop altijd rijp. Maar ze groeien aan de plant aan strengen, waarbij de onderste het eerste rijp zijn. Vandaar dat de plukkers telkens alle planten afgaan om de rijpe van de strengen te plukken. Ook leuk om te weten is dat een tomatenplant 18 meter hoog kan worden. Zo hoog is een kas natuurlijk niet, maar door de flexibele stengels kan men de plant telkens een eindje laten zakken. Ook bijzonder is dat duizenden hommels in deze kas zorgen voor de bestuiving.

Ruim na 16.00 uur nemen we afscheid van onze gastvrouw. We hebben een boeiende, leerzame en gezellige middag achter de rug. Natuurlijk krijgen we allen niet alleen een oranje paprika mee, maar ook de boodschap om overal te verkondigen dat oranje paprika’s de beste, de lekkerste en de gezondste zijn.

Cobie bedankt voor de organisatie; deze excursie was meer dan de moeite waard!!!!!

Huub Oostendorp