februari 2017

Bezoek Tulpenkwekerij
21 februari 2017

Drie bossen voor vijf Euro… Prachtige verse tulpen…. Drie bossen voor vijf Euro!!!!!
Vanochtend op de markt werd ik nog toegeroepen door de bloemenkoopman. Inderdaad prachtige tulpen en ik kon kiezen uit diverse kleuren: wit, rood, geel, roze . Ik kon ook nog kiezen voor dubbele tulpen: gele en roze. Die voor twee bossen de vijf Euro.
En zo gaat het overal op de wereld. Van China tot de Verenigde Staten is het nationaal symbool, de tulp, bekend en geliefd. De tulp is een immens populaire bloem en tegenwoordig vrijwel het gehele jaar als snijbloem leverbaar. En als je dan de markt verlaat met een arm vol met bloemen denk je nooit hoe is mogelijk dat ik -al voor het voorjaar begint- deze bloemen kan kopen.

Hoe dat kan, hebben we vandaag geleerd bij Laan Tulips in Avenhorn. Met een groep van 27 personen hebben leden van Novavita vandaag een bezoek gebracht aan deze grote tulpenkwekerij. Na de ontvangst met een kopje koffie of thee heeft de heer Theo Laan ons het verhaal van zijn bedrijf verteld. Het bedrijf bestaat meer dan 70 jaar en is uitgegroeid tot een grote kweker met maar liefst 55 ha waar de bollen geteeld worden. Indrukwekkend: op meerdere plaatsen in de wereld: Flevopolder, Zeeuws Vlaanderen, Zuid Frankrijk en Nieuw Zeeland kweken ze miljoenen tulpenbollen. Deels zijn deze bestemd voor de handel, maar het overgrote deel komt naar Avenhorn om daar “gebroeid” te worden tot snijbloem. Omdat er nu ook bollen van het zuidelijke halfrond komen, kan dit bedrijf vrijwel het gehele jaar rond verse snijbloemen uit de eigen broeierij leveren.
We hebben met eigen ogen gezien hoe dit proces op uiterst efficiënte wijze verloopt. Als u en ik in het voorjaar tulpen in de tuin willen hebben, dan moeten we de bollen in oktober planten. Het duurt dus ongeveer een half jaar voordat de bol in april/mei een bloem aflevert. Dit proces hebben ze bij Laan weten te bekorten tot een periode van 8 tot 10 weken (afhankelijk van de soort).
Na binnenkomst van de bollen worden ze eerst schoongemaakt, gepeld en vervolgens in koelcellen opgeslagen. En dan voltrekt zich iedere werkdag hetzelfde proces, waar alleen in het begin en de eindfase mensenhanden aan te pas komen. Iedere dag opnieuw worden zo’n 50.000 bollen uit de voorraad in de produktiehal op plastic traytjes gezet.

Dit geschiedt door mensenhanden. Vervolgens regeert gedurende 8 tot 10 weken de computer; de traytjes worden in grote bakken naar de (donkere) ontkiemruimte gestuurd waar ze op water staan en stengels van zo’n 5 cm. ontwikkelen.

Volautomatisch gaan de bakken vervolgens naar de kassen, waar de bollen onder invloed van water (met voedingstoffen), licht, warmte en ventilatie zich ontwikkelen tot volwassen planten met een bloemknop. Deze ontwikkelingsgang van de plant is prima te volgen in de kassen waar de miljoenen planten steeds verder opschuiven richting de oogst.

Als de bloemknop kleur begint te krijgen, verlaten de bakken met planten de kas en komen terug in de produktiehal. En het zijn dan weer mensenhanden die de planten “oogsten”. Ervaren ogen halen de plukrijpe planten uit de traytjes; de planten die nog niet rijp genoeg zijn, gaan terug naar de kassen om de volgende dagen terug te komen.

Enkele werknemers leggen de geoogste planten op een lopende band, waarna de machines het werk overnemen. De planten worden machinaal gesorteerd, afgesneden en op grootte in bosjes gebundeld. Helemaal op het eind staan dan enkele werknemers die de bosjes tulpen in papier verpakken en in bakken met water klaarzetten voor transport naar de veiling. Tegenwoordig gaat het merendeel van de bloemen niet meer naar een veiling, maar ze staan met een foto op een afzonderlijk deel van de veilingwebsite. Handelaren kopen de tulpen via een veiling op de computer. De tulpen krijgen een waarmerk en gaan de koelcel in. In de avond uren komen de transportwagens om de verkochte tulpen naar de handelaren te brengen. De volgende morgen vind je ze in winkels en op markten, waar ze nog geen dag oud te koop worden aangeboden. We hebben het hier wel over tienduizenden bossen tulpen. En dat elke dag opnieuw!!

We hebben ook nog twee processen bekeken die ook essentieel voor de dagelijkse produktie zijn. Ten eerste de schoonmaakinstallatie voor de plastic traytjes. Je begrijpt dat deze om plantenziekten te voorkomen telkens grondig worden schoongemaakt en gepasteuriseerd. Ten tweede de waterinstallatie: het water, dat het bedrijf gebruikt, wordt voortdurend hergebruikt. In een grote installatie zuivert men dit water. De heer Laan vertelt enthousiast over het aanwenden van de modernste technieken om dit bedrijf schoon en groen te laten draaien. Als voorbeeld noemt hij ook nog de 650 zonnepanelen die op daken staan om 20% van de benodigde energie op te wekken.
Bij de transportruimte eindigt onze rondleiding op het bedrijf Laan Tulips. Toch wel onder de indruk van “wat er allemaal komt kijken voor een bosje tulpen” nemen we afscheid. De heer Laan verrast ons allemaal met een bosje tulpen en de liefhebbers kunnen voor vijf Euro drie bossen prachtige dubbele tulpen kopen. Zo verlaat menigeen tevreden met de armen vol bloemen het bedrijf. De enige die wat bedenkingen heeft, is Maarten ter Linden: hij is op zijn rondgang door het bedrijf toch gestuit op een groot aantal m2 die efficiënter gebruikt kunnen worden. Maar voor de rest: we hebben een leerzame en gezellige middag gehad. Dirk Ranzijn, hartelijk dank voor het aanboren van je contact en het organiseren van deze middag.
Huub Oostendorp

De foto’s zijn van Dirk Ranzijn en Huub Oostendorp

31 januari 2017

Je zou haast zeggen: “ we hebben ons in het hol van de leeuw gewaagd”. Want in het begin van mijn carriére bij de Wenckebach MTS (een van de rechtsvoorgangers van het Nova College) gold de bedrijfsschool van de Hoogovens als de grote concurrent en die werd beschouwd als een vijand. Gelukkig is er in de afgelopen 40 jaar veel veranderd. In de jaren negentig van de vorige eeuw kreeg op ons Open Huis de Hoogovensschool een stand om haar activiteiten te promoten. Weer tien jaar later roosterde ik onze docenten al in om op de Hoogovenschool les te geven. Ondertussen werden duizenden werknemers van de Hoogovens in de avonduren op onze m.t.s.’en verder geschoold. En als je nu kijkt, is de samenwerking al zo intensief, dat voor de toekomst er al gedacht wordt –samen met andere partners- aan een gemeenschappelijk pand. Daar zouden innovatieve technieken voor de maakindustrie, de energiesector , de smartindustrie en duurzaamheid samen moeten komen.

Het hol van de leeuw is nu de Academy Tata Steel; het opleidingscentrum voor (toekomstige) werknemers van de staal fabriek. In samenwerking met het Nova College in Beverwijk worden er beroepsopleidingen gegeven in de Procestechniek, Elektrotechniek, Werktuigbouwkunde en Logistiek. Na de ontvangst met een kopje koffie of thee werden we meegetroond naar een klaslokaal. De introductie bestond uit een film over het produktieproces en alle logistieke activiteiten eromheen. Daarna gaf Marcel Bos (n.b. een oud-leerling van de Wenckebach MTS) met een PowerPointpresentatie ons uitleg over de opleidingen binnen deze school. De BBL-opleidingen, niveau 3 en 4, beslaan 4 leerjaren en alle stages worden uiteraard bij Tata Steel uitgevoerd. Bijzonder is dat de leerlingen vanaf de eerste dag salaris ontvangen; de eerste twee jaar zijn ze in dienst bij de school en krijgen ze nog de bijbehorende schoolvakanties; de volgende twee worden ze werknemer van Tata Steel en krijgen ze hun vrije dagen volgens de c.a.o. Het is duidelijk dat de traditionele vakrichtingen niet meer voldoende zijn voor de toekomstige werknemers. Het bedrijfsleven vereist flexibele arbeidskrachten, mensen die Elektrotechniek kiezen krijgen ook Werktuigbouwkunde en uiteraard krijgen ze les in de technologieën van de toerkomst: automatisering en robotisering. Binnen de landelijke kwalificatiestructuur giet de Academy Tata Steel er een Hoogovensausje overheen. Kortom de opleidingen worden steeds breder aan (kennis)vaardigheden, zodat de toekomstige werknemers veel flexibeler ingezet kunnen worden.
Na de lezing werden we opgesplitst in twee groepen voor een rondleiding in het complex. We zien de werkplaatsen voor Procestechniek, Elektrotechniek, Werktuigbouwkunde; we bekijken de vaklokalen voor hydrauliek en pneumatiek; ze laten ons de robots en 3-D printers zien en we stuiten nog op aardige verrassing: in de kelder van het gebouw bevinden zich nog twee lokalen waar leerlingen van het basisonderwijs vertrouwd gemaakt worden met Techniek. Allerlei projecten, zowel hier als op de basisscholen zelf, moeten jonge kinderen enthousiasmeren voor de techniek.

Als je dat ziet, wil je wel weer jong zijn. Wellicht dat er dan een heel andere loopbaan uit was gekomen. De vraag is nu natuurlijk: beviel het in het hol van de leeuw? Het antwoord is volmondig: jazeker! Voor de techneuten onder ons was het een feest der herkenning en voor onze leden uit de niet-technische opleidingen was het een verhelderende inkijk in de wereld van de industrie. De vraag naar technisch geschoold personeel is in de IJmond onveranderd groot. Het gebied is met zijn metaal- en maakindustrie van groot belang voor de economie van Nederland. We staan aan de vooravond van een volgende revolutie: de automatisering en robotisering van de arbeidsprocessen. Het maakt me trots dat de bedrijfsschool van de Hoogovens geen concurrent meer is , maar een partner van het Nova college, die jongen mensen opleiden om de toekomstige uitdagingen aan te kunnen. Kijk nog maar naar het filmpje: https://www.youtube.com/watch?v=HTbVrZJG3g4. (klik met rechtermuisknop: Open Hyperlink)

Voor het bezoek aan de Academy Tata Steel hebben we eerst een bezoek gebracht aan het Hoogovenmuseum. Ook hier werden we ontvangen met koffie of thee, waarna we in twee groepen rondgeleid werden in het museum. Voor mij was het de eerste keer dat ik dit museum- n.b. op een steenworp afstand van mijn huis gelegen- bezocht. Ik wist niet wat ik verwachten kon, maar het viel meer dan mee. Het museum is gevestigd in een voormalig kledinghal, waar 1500 arbeiders in het verleden hun kleding verruilden voor hun werkplunje en waar ze hun goeie goed ophesen naar het plafond.
In de buitenschil van het gebouw is de tijdlijn van de fabriek gevestigd; hier wordt de geschiedenis van de fabriek en de ontwikkelingen in het produktieproces uit de doeken gedaan. Het geheel werd nog opgeluisterd door het verhaal van de gids, die kwistig strooide met anekdoten uit zijn tijd als werknemer bij de staalfabriek. In de grote hal staan de grote modellen opgesteld en de gids legde de kern van het maken van staal nogmaals uit. Voor velen een leerzame ervaring. Het museum is echt een bezoekje waard; het is beslist geen aftandse bedoeling, ook geen hypermodern interactief museum, maar gewoon een plek waar de liefde voor het bedrijf, de Hoogovens, en hun vak door vrijwilligers wordt uitgedragen. Ga het maar eens ervaren; je bent meer dan welkom. Zie www.hoogovensmuseum.nl

Huub Oostendorp

De foto’s zijn gemaakt door Anky Franken, Marry Weterins, Gerard ten Hagen en Huub Oostendorp